Vegatopia - December 2013: arme spruitjes, vriendelijke koffie en Suzette aan de drank

watlazenwe thb Groente verovert een hoofdrol op het bord, maar spruitjes blijven ongeliefd. Een kopje koffie kost minder als je het vriendelijk bestelt. Hoe natuurlijk zijn natuurlijke aroma's en hoe vegetarisch is vegetarisch? En hoe bekoorlijk is Suzette met een fles likeur achter haar kiezen? December 2013 in vogelvlucht.

Groente is hot, spruitjes not

Speelde groente vroeger een bescheiden bijrol op het bord (de hoofdrol was weggelegd voor een lap vlees waar je 'u' tegen zei), tegenwoordig vormt groente vaak het middelpunt van de maaltijd, aldus 'kenners'. En dan vooral seizoensgroenten, zoals kool en witlof in de winter, en pompoen in de herfst. Vlees en vis zijn nu het - ons inziens volstrekt overbodige - 'garnituur'. En de populairste groenten van Nederland, zo TNS NIPO, zijn sperziebonen, bloemkool en spinazie.

Spruitjes zijn het minst geliefd - vooral jongeren laten ze het liefst links liggen. En dat terwijl het spruitje in de afgelopen decennia een stuk minder bitter is geworden - en men ondertussen ook weet dat je spruitjes niet dood moet koken (waardoor de bitterstoffen en de nare koolgeur vrijkomen), maar dat je ze ook bijvoorbeeld kunt roerbakken. Je kunt ze zelfs rauw eten. Wie nog steeds sceptisch tegenover spruitjes staat, kan in de Engelse supermarkt Waitrose 'kindvriendelijke' spruitjes kopen, waar gemakshalve alle bitterstoffen uit zijn gesloopt.

Tijdens de kerstdagen extra lekker

Natuurlijk doen we extra ons best als we voor onze gasten een kerstmenu bereiden, maar dat is niet de enige reden dat tijdens Kerst (en andere speciale gelegenheden) het eten nóg lekkerder smaakt dan anders: gezamenlijk eten en kleine rituelen - zoals een gebed, een toespraak of ook een geintje - zorgen ervoor dat we langzamer eten en er extra van genieten.

Met een beetje vriendelijkheid smaakt je kopje koffie niet alleen beter, het kost ook minder - althans, in het café Petite Syrah in het Zuid-Franse Nice. "Een koffie" kost aldaar 7 euro, "een koffie, alstublieft" 4,25 euro en voor een "goedemorgen, een koffie, alstublieft" betaal je slechts 1,40 euro.

Helemaal goedkoop kon je op 6 december in een aantal Belgische toprestaurants eten: gratis namelijk, je moest alleen achteraf een kwaliteitsenquête invullen. De 950 proefpersonen die dit 'Sinterklaascadeautje' in ontvangst namen, waren gul met de punten. Achteraf bleek dat alle gerechten uitsluitend met Lidl-producten zijn bereid. Een geslaagde reclamestunt dus.

Wat een geluk dat wij niet in Amerika wonen, want daar moet je het doen zonder lekker Europees decembersnoep, zoals bijvoorbeeld Verkade chocoladeletters. Ook de Kindersurprise zul je niet in Amerikaanse schappen vinden: de verrassingseitjes zijn daar verboden, omdat "de ingesloten niet-eetbare objecten in deze consumentenprodukten een gezondheidsrisico met zich meebrengen, omdat de consument onbewust in het object kan stikken". Kleine troost voor de Amerikanen: die hebben dan weer een Nutella-bar, en wel in Chicago. Wisten jullie trouwens dat we de Nutella (indirect) aan Napoleon en Hitler te danken hebben en dat 5 februari World Nutella Day is?

Natuurlijk, kunstmatig en vegetarisch

Een natuurlijk aroma is afkomstig van natuurlijke grondstoffen - dit in tegenstelling tot kunstmatige aroma's, die door chemische procédés worden verkregen. En daarnaast heb je ook nog een tussenvorm, natuuridentieke aroma's, die weliswaar 'in het laboratorium' worden geproduceerd, maar ook een equivalent hebben die in de natuur voorkomt. Vanilline bijvoorbeeld, het goedkopere zusje van vanille, kan zowel 'natuurlijk' uit de vanille-orchidee worden gewonnen als 'natuuridentiek' via synthese worden verkregen.

Tot zover lijkt alles duidelijk. Maar wat als een chocolademaker piperine, gewonnen uit zwarte peper, gebruikt om zijn chocolade een vanillesmaak te geven? Het gerechtshof in München moet nu een oordeel vellen of het in dit geval misleiding is, piperine een 'natuurlijk aroma' te noemen. Wij vermoeden dat de chocolademaker dat gewoon mag blijven doen: pas als er 'natuurlijk vanille-aroma' op het etiket staat, moet minstens 95% van het aroma van een vanillestokje of de vanille-orchidee stammen.

Nog zo'n valkuil: is een product nu vegetarisch of niet? Een varkensschnitzel is duidelijk niet vegetarisch en een omelet niet vegan. Maar hoe zit dat met bijvoorbeeld appelsap of wijn, die met gelatine worden geklaard (de gelatine wordt achteraf overigens verwijderd)? Een V-label biedt niet 100% garantie, omdat elk keurmerk z'n eigen criteria hanteert. De Duitse VEBU en de EVU, de European Vegetarian Union, lobbyen in Brussel voor duidelijke, Europees geldende definities en regels.

Suzette aan de drank en de burger

Oeps: in het recept voor geflambeerde crêpes Suzette in het kerstnummer van de Allerhande stond dat je 0,75 liter sinaasappellikeur moet gebruiken. Een hele fles dus, in plaats van de 75 ml die het eigenlijk hadden moeten zijn. Albert Heijn heeft het online recept inmiddels aangepast en voor de zekerheid een rectificatie in de kranten geplaatst. Met 750 ml likeur achter de kiezen is Suzette namelijk een stuk minder aangenaam in de omgang en de vlam zou wel eens in de pan kunnen slaan.

Een lekker digestief na een goede maaltijd is goed voor de spijsvertering, zo beweert men. En die gratis ouzo 'van het huis' slaat een echte Hollander natuurlijk niet af. Een slecht idee, zo bleek uit een Zwitserse studie. Het ouzootje, maar ook de glaasjes wijn tijdens het eten, belemmeren juist de spijsvertering. Een glaasje wijn 'voor de smaak' bij het eten is gelukkig niet zo heel erg. In plaats van de ouzo kun je echter beter na het eten een rondje met de hond gaan lopen - desnoods met de hond van de buren.

Nog beter natuurlijk is het om niet te veel en niet te vet te eten. Bijvoorbeeld bij McDonald's, dat tenslotte beweert dat "wij geen junkfood verkopen". Op een website voor hun eigen medewerkers slaan ze echter een andere toon aan: "Fastfood is snel, goedkoop en een makkelijk alternatief voor zelf koken. Ook al is het makkelijk en goedkoop, fast food bevat vaak veel calorieën, vet, suiker en zout en je kunt er dik van worden." Erbij een plaatje van een hamburger en patat. In een ander artikel staat "dat het moeilijk is om gezond te eten als je regelmatig naar een fastfood-restaurant gaat". McDonald's voert ter verdediging dat deze informatie geheel uit de context is gehaald en dat de artikelen bovendien door een extern bureau zijn geschreven. De gewraakte artikelen hebben ze echter blijkbaar toch snel verwijderd.

Tertia's trend: koolrabi

Niks geen uien of prei: de koolrabi is pas echt een ondergewaardeerde groente. Tijd voor een comeback en die zit er in 2014 dan ook aan te komen. Koolrabi is niet alleen fris in salades en fijn als crudité met mosterddip, maar ook leuk als schnitzel of burger, en tof op de barbecue. Wie wild is, gooit de groente zelfs in de sap-pers.

En verder

Brekend nieuws: het sap van suguki, een soort Japanse ingelegde knolraap, zou een geneesmiddel tegen de griep kunnen zijn. Enig nadeel: dit probiotisch drankje smaakt blijkbaar ontzettend goor.
Het notengebraad uit Svens Kerstmenu voor echte mannen heeft de Telegraaf gehaald. Met de briljante introductie: "Meestal een al treurige geraspte wortels op dat soort sites maar niets van dat al, een machtig mooi Notengebraad." (cursief toegevoegd). Het toeval wil dat wij ook een pagina vol met lekkere wortels hebben.
Deze maand nieuw in de Restaurantgids: het vegetarische, glutenvrije en zuivelvrije Rawsome Food Café in Arnhem, De Wijnhaven in Delft, en maar liefst twee restaurants in Antwerpen: de Turks-Cypriotische pizzeria Cypro en de traditionele Libanees Tarbouch.
Actrice Maryam Hassouni en auteur en activist Laurens de Groot zijn verkozen tot Meest Sexy Vegetariër van 2013. Gefeliciteerd, dame en heer.
Ook altijd last van wegspuitend vruchtensap en wegvliegende draadjes bij het pellen van een mandarijn? Nergens voor nodig, als je deze handige tips ter harte neemt.
Wat eten schoolkinderen in bijvoorbeeld Korea, India, Brazilië, Kenia en Groot-Brittannië?
Een lijstje smakelijke recepten met venkel.

Meer!

Eelco, site-administrator en culiredactie, maakt een goeie brunch op zondagochtenden. Werkt als onderzoeker aan 'recommender systems', ook voor recepten, en doet ook iets met privacy.