De oorlog in de Oekraïne leidt wereldwijd tot voedselschaarste. Ook in de keuken kun je energie besparen. De toenemende inflatie dreigt in het Midden-Oosten tot broodopstanden te leiden en Nederlanders kiezen vaker voor goedkope borrelnootjes. Kinderen vinden dat boerderijdieren net zo goed moeten worden behandeld als huisdieren. De Burger King experimenteert met plantaardige producten. Ons voedselsysteem is niet klaar voor de klimaatcrisis en de blockchain kan een oplossing bieden. Spanjaarden schieten paella de ruimte in en Turken doen hetzelfde met kebab. April 2022 in vogelvlucht.
Voedselschaarste en hoge energieprijzen
We kunnen ook deze maand niet om de oorlog in de Oekraïne heen. Niet alleen om Poetin dwars te zitten, maar ook vanwege de hoge energieprijzen, zoeken mensen naar allerlei manieren om energie te besparen. En dat kan ook in de keuken: gebruik de oven minder en efficiënter, kook grotere porties in één keer en hou de deksel op de pan - in het artikel staan nog meer nuttige tips en rekenvoorbeelden.
In Egypte is brood een onmisbaar basisproduct, in speciale bakkerijen wordt er zelfs goedkoop, door de staat gesubsidieerd, brood verkocht. Stijgende broodprijzen hebben in het verleden al vaker tot opstanden geleid. Nu tijdens de Ramadan zijn meer gezinnen dan ooit aangewezen op voedseldonaties, veelal in de vorm van rijkelijk gedekte tafels in het centrum van steden en dorpen.
In België dreigt schaarste aan Cent Wafers, de Belgische versie van de Pennywafel. Na verschillende fusies is de productie naar de Oekraïne verplaatst en de fabriek ligt nu midden in oorlogsgebied.
Inflatie en krimp
De inflatie is al ruim voor de Oekraïne-oorlog begonnen en is nu wereldwijd te voelen. Niet alleen in Egypte, maar in het hele Midden-Oosten dreigen broodopstanden en in West-Afrika dreigt hongersnood - de prijzen zijn daar met 20% tot soms 30% gestegen. Goed nieuws is dat de tarwe-oogst in Argentinië en Australie erg goed is uitgevallen.
Voor de verkiezingen in Frankrijk werd zelfs gespeculeerd dat de prijs van het stokbrood invloed zou hebben op de winst van Macron of Le Pen.
Ook in Nederland is de inflatie te merken: we kopen nu vaker goedkope borrelnootjes in plaats van luxe notenmix. Ook goedkopere huismerken worden vaker gekocht en de discounters Aldi en Lidl krijgen meer klanten. Daarnaast wordt meer op aanbiedingen gelet.
Een bekende truc van fabrikanten om te besparen zonder de prijzen te verhogen is het minder volstoppen van de verpakkingen: krimpflatie wordt dat genoemd. In Groot-Brittannië zijn bijvoorbeeld de chocoladerepen van Cadbury 10% kleiner geworden en ook de zakken Doritos bevatten meer lucht dan vroeger.
In Groot-Brittannië worden prijsstijgingen zelfs doorberekend aan klanten nadat ze online hebben besteld. Dit tot grote ontevredenheid van klanten, die terecht verwachten te krijgen waarvoor ze hebben betaald - en dat zonder onaangename verrassingen.
In De Klomp in Leeuwarden kunnen mensen met een smalle beurs twee keer per week een gratis maaltijd krijgen. Daarnaast hebben de maaltijden ook een sociale functie: het doorbreekt de eenzaamheid, die voor veel bezoekers eveneens een probleem is.
Lekker vegetarisch
Kinderen vinden dat boerderijdieren net zo goed als huisdieren - of zelfs mensen - moeten worden behandeld, zo blijkt uit onderzoek. Pas op latere leeftijd leren ze onze dubbele moraal ten opzichte van dieren en het eten van vlees aan. Dit inzicht biedt mogelijkheden om een plantaardig dieet vanzelfsprekender te maken.
De Burger King op Leicester Square in London heeft als experiment een maand lang alleen vegan producten aangeboden: ze wilden testen hoe goed plantaardige snacks zouden worden ontvangen. Op basis van de resultaten zullen de meest populaire vegan producten ook in andere vestigingen te krijgen zijn. Volgens een expert is fastfood perfect om te 'veganiseren': het zijn sowieso al hoogbewerkte producten, dus een vegan burger is maar een kleine stap.
Uit onderzoek van ProVeg Nederland blijkt dat vleesvervangers steeds vaker net zo duur - of zelfs goedkoper - zijn dan hun dierlijke variant. Dat vleesvervangers 'te duur' zijn is dus geen excuus meer, concluderen ze.
De eerste vegan voetbalclub van Groot-Brittannië, het milieubewuste Forest Green Rovers, is gepromoveerd tot de derde klasse. De voetballers rijden met een elektrische bus naar hun uitwedstrijden en het gras wordt met de hand gemaaid.
Foto: Forest Green Rovers
Eten is cultuur
Het oudste toetje ter wereld komt uit Turkije, is vegan en heet ashure. De basis van dit luxe en populaire toetje zijn kikkererwten en bonen, naar wens gecombineerd met granen, fruit en noten. Ashure kun je warm of koud eten, al dan niet met een topping van bijvoorbeeld kokosschaafsel of granaatappel.
Pkhali is een populair plantaardig Georgisch hapje of voorgerecht gemaakt van walnootpasta restjes groenten. Pkhalis houden het midden tussen een salade en een dip en worden traditioneel geserveerd als balletjes zo groot als een golfbal.
Het traditionele - tevens plantaardige - Thaise toetje 'mango sticky rice' is enorm populair geworden dankzij een rapper die op een podium een hap hiervan nam: dit moment is viraal gegaan en sindsdien is het toetje niet meer aan te slepen.
De bewoners van het Spaanse Granada zijn trots op de gratis tapas die in de lokale cafés worden geserveerd. Er wordt dan ook hevig geprotesteerd tegen de plannen van het stadsbestuur om dit gebruik te verbieden: 'gratis' tapas bestaan tenslotte niet, de prijs wordt doorberekend in de doorgaans hogere prijs voor drankjes. Dan is het logischer als klanten zelf hun hapjes betalen én ze zelf uit mogen kiezen.
Foto: Georgian Recipes
Een beter milieu
Ons voedselsysteem is niet klaar voor de klimaatcrisis. In de afgelopen decennia hebben we de grote diversiteit in soorten bananen, avocado, vanille en zelfs appels gereduceerd tot slechts één of een handjevol varianten - waardoor een ziekte of besmetting meteen tot een crisis kan leiden - zoals in het verleden de aardappelziekte in Ierland, die tot een hongersnood en massale immigratie naar Noord-Amerika heeft geleid.
Niet alleen voor het milieu, maar ook om eerlijke prijzen en goede arbeidsomstandigheden te kunnen garanderen, is het belangrijk om te weten waar producten vandaan komen en welke weg ze hebben afgelegd. Dit kan met certificaten en controles worden bereikt, maar in sommige gevallen is de blockchain een meer betrouwbare oplossing - een versleutelde, niet-veranderbare lijst van alle transacties en andere handelingen die zijn verricht om het eten op je bord te krijgen.
Albert Heijn gaat verpakkingsvrije hagelslag, thee of pasta aanbieden: klanten kunnen hun eigen pot of zak vullen vanuit een dispenser. Na een XL-supermarkt in Rotterdam zullen vijftig andere grotere filialen volgen.
Dan maar de lucht in
Spaanse chefkoks hebben de eerste paella de ruimte in gestuurd en geserveerd aan astronauten in het International Space Station. Professionele astronauten zijn gewend aan een spartaans dieet, maar in de commerciële ruimtevaart zal goed eten een belangrijke rol spelen.
De ruimtelancering van een kebab aan een heliumballon is minder succesvol verlopen. De stunt leverde de bezitter van een Turks kebabrestaurant wel de nodige aandacht op.
In een landelijke ruimtevaartwedstrijd hebben 5 havoleerlingen uit Coevorden een rauw ei 300 meter laten vallen zonder dat het stukging. De resultaten worden gebruikt om manieren te ontwikkelen om een stuk ruimteafval een zachte landing te kunnen laten maken.
En verder
- Een denktank van het CDA bedacht dat een minimumleeftijd voor fastfood een goed idee zou zijn. De partij zelf vond van niet.
- Limoenen zijn basisvoedsel in Mexico. Nu de prijs flink is gestegen krijgen Mexicaanse boeren regelmatig ongewenst bezoek van roversbendes en kartellen.
- Recepten op TikTok worden steeds populairder. Wel moeten ze aan andere regels voldoen om viraal te gaan, en sommige experimenten pakken duidelijk smakelijker uit dan andere.
Meer!
- Maart 2022: zonnebloemolie, vleestaks en plasticverbod
- Februari 2022: aardappelvervangers, Italiaanse bami en een visstickpizza
- Januari 2022: plantaardige eieren, maaltijdsoepen en Indiase grootmoeders
- December 2021: een pruttelende ragout, Japanse schoollunches en augurkensap
- November 2021: hondenvlees, mannenmaaltijden en immuunsoepen
- Oktober 2021: kokosyoghurt, pinda's uit Duitsland en een Australische weegschaal
- September 2021: een huiverige regering, hamburgersla en een hazelnootrel
- Augustus 2021: curryworst, margarine en henneptee
- Juli 2021: wegwerpplastic, supergrote eieren en exotisch eten
- Juni 2021: kweekvleesethiek, snoep onder een vergrootglas en supermarkthummus
- Mei 2021: pizza uit de muur, vegetarische kantines en plantaardige restaurants
- April 2021: vliegtuigmaaltijden op vaste bodem, ketchup in schijven en tompoucebier
