De groente van deze week is pastinaak. Deze wortel is nog eventjes verkrijgbaar voordat het seizoen weer voorbij is. Ben je er nog niet mee bekend, koop dan snel een exemplaar in de supermarkt of de biowinkel en maak er eens chips mee, of soep of een gratin.
Pastinaak smaakt zoetig, een beetje naar winterwortel en daar lijkt hij ook wel wat op. De bovenkant is alleen boller en hij is crèmewit van kleur. De textuur is wat minder stevig, zeker als ze al wat langer hebben gelegen. Ze zijn dan nog wel geschikt voor de soep of als puree. De groente is heel geschikt om te roosteren, maar kan ook rauw gegeten worden.
Via de Romeinen bij de Appie
Ooit kwam de pastinaak via de Romeinen, die de groente als een afrodisiacum zagen, naar Noord-Europa. De kou daar bleek de pastinaak goed te doen. Hij groeide er beter van en door de vorst werd hij ook nog wat zoeter van smaak. Lange tijd was het een belangrijk voedingsmiddel, maar na de introductie van de aardappel nam zijn populariteit uiteindelijk af. De plant verwilderde vanaf de akkers en komt nog steeds voor langs wegen en dijken.
In Groot-Brittannië en Ierland is pastinaak nooit van het menu verdwenen en dankzij de vergetengroenten-hype van enkele jaren geleden, is de pastinaak ook in Nederland weer in zwang geraakt. Zelfs de AH verkoopt ze nu tijdens de wintermaanden.
Van pastinum naar pinksternakel
De naam pastinaak komt van het Latijnse pastinum, wat zoiets betekent als eenvoudige ploeg of hak. De groente valt dan ook onder de hakvruchten. Dat heeft niets te maken met die firma waarvoor Martine Bijl bijklust, maar met die term werden gewassen aangeduid die nogal onkruidgevoelig waren en waartussen dus flink geschoffeld moest worden. Uiteindelijk ontstonden er vele verbasteringen van pastinum, waaronder pinksternakel en pastinakel. Wie meer wil lezen over de etymologie van het woord pastinaak, kan op deze pagina terecht.
Maar nu het belangrijkste: wat kun je allemaal maken met pastinaak?
Soep en puree
Deze romige pastinaaksoep met knoflookcroutons komt van onze gastredacteur Natascha Boudewijn. Voor de moestuiniers geeft ze nog de tip om in de herfst stokken te plaatsen bij je pastinaken, zodat je ook als er een laag sneeuw ligt weet waar je ze kunt terugvinden. Voor een Aziatisch geïnspireerd soepje maak je deze kerrie-pastinaaksoep, waarin ook gember en geraspte kokos gaat. Met olijven en feta krijg je weer een Mediterraans getinte soep.
Is knoflook voor jou onmisbaar in ieder gerecht? Probeer dan de pastinaaksoep met gepofte knoflook en rozemarijn of deze pastinaakskordalia, een Griekse puree die normaal van aardappels wordt gemaakt. De echte Leidse hutspot werd een paar honderd jaar geleden juist met pastinaken gemaakt en niet met aardappels. Die kenden ze toen nog niet hier. In deze hutspot gaan ze allebei, samen met geitenkaas en noten.
Voor chef extraordinaire Delia Smith horen pastinaken bij de kerst, maar deze puree met crème fraiche en nootmuskaat smaakt ook heerlijk zonder kerstboom in het zicht.
Taart, hartig én zoet
Van onze eigen Annemieke komt de pastinaak-kweepeer tarte tatin. Op dit moment kun je niet meer aan kweeperen komen, maar gelukkig heeft ze ook een recept zonder. Deze pastinaak tarte tatin is zelfs uitgegroeid tot een favoriet onder Vegatopia-forummers! Er gaat geitenkaas in en het heeft een topping van honing, walnoten of pijnboompitten en parmezaanse kaas.
In Huize Annemieke staat pastinaak wel vaker op het menu, want ook deze hartige taart met pastinaak, gele biet, wortel, mosterd, feta en pistachenoten komt uit haar keuken. Nog een hartige taart, maar dan met salie en oude kaas, komt van de site pastinaak.nl, waar foodie Okke van Amerongen informatie en recepten over deze groente heeft verzameld.
Van het gebak-van-groentenfront kennen we al de worteltjescake en cupcakes met bieten en chocolade, dus waarom zou je zoiets ook niet proberen met de zoetige pastinaak? Uit het prachtige boek Onvergetelijke Groenten komt dit recept voor een zoete pastinaaktaart met ricotta, sinaasappeljam en hazelnoten.
Roosteren en grillen
Misschien komt het omdat ze in Leiden woont, maar redacteur Annemieke heeft nog meer recepten met pastinaak! Ditmaal belandt de wortel in een risotto met gepofte gele biet en geroosterde pastinaak. Niet iedereen op de redactie is even enthousiast. Eelco maakte voor de Week van de Smaak ooit gebakken pastinaak met parmezaanse kaas en hoewel hem dat smaakte, is hij er nog steeds niet van onder de indruk.
Geen lid van onze redactie (maar uiteraard welkom) is de prachtige Nigella Lawson, die haar pastinaken roostert met een flinke scheut esdoornsiroop.
Groentechips zijn hip. De AH verkoopt al zakken groentechips van het eigen merk, met daarin o.a. pastinaak. Pastinaakchips kun je makkelijk zelf maken, in de oven of in de frituurpan. Breng ze voor het bakken op smaak met specerijen en kruiden als chilipoeder, tijm en salie, en/of serveer ze met een dip van Griekse yoghurt/crème fraîche, esdoornsiroop, zout en peper. Maak er ook eens patat mee!
Rauw
De pastinaak kan ook rauw gegeten worden. Deze salade van bieten en pastinaak met ananasdressing komt uit het boek Veganomicon (van Isa Chandra Moskowitz). Iets soortgelijks kun je ook maken met wortels en een dressing van honing en mosterd.
Tot slot: gnocchi en een stoofpotje
In twintig minuten staat dit stoofpotje van pastinaak, groene kool en cannellinibonen op tafel, volgens Natascha van Green Delicious. Ook deze pastinaakgnocchi met paddenstoelsaus is van haar hand. Gnocchi zijn Italiaanse knoedels van aardappel en bloem. Natascha heeft een deel van de aardappels hier vervangen door pastinaak.
Meer groente van de week!
