Vegatopia - Januari 2025: vleesvrije kantines, alcoholvrije wijn en een gourmetpiek

maandoverzicht 256x192 De effecten van Veganuary en Dry January zijn in de handel goed te merken. Hogescholen en universiteiten willen vleesvrije kantines. Onze voorouders waren vegetariërs. Alcoholvrij speciaalbier wordt steeds populairder. Mensen zijn besmet met hepatitis A door blauwe bosbessen. In Duitsland werd Dubai-chocolade verboden en werd het verbod even later weer ongedaan gemaakt. Er worden geen Haagsche Hopjes meer geproduceerd. In Zeeland dreigde met Kerst een stroomtekort door een gourmetpiek. Januari 2025 in vogelvlucht.

Lekker vegetarisch

In de maand januari wordt veel minder vlees en alcohol verkocht. Daarmee zijn de effecten van de plantaardige maand Veganuary en de alcoholvrije Dry January meteen zichtbaar. Beide acties helpen mensen om het jaar gezond en duurzaam te beginnen. De andere kant van de medaille is dat er in december juist meer vlees en alcohol worden geconsumeerd.

Steeds meer universiteiten en hogescholen willen vleesvrij kantines. Als kennisinstituten werken ze tenslotte aan een duurzame samenleving en een plantaardig(er) dieet is een logisch onderdeel van die ambitie. De TU Delft, VU Amsterdam en de Universiteit Utrecht hebben al flinke stappen gezet naar 'een standaard vegetarisch aanbod'.

Kweekvlees is sinds kort in Groot-Brittannië als voer voor huisdieren toegelaten. Vlees uit een laboratorium is helemaal niet kunstmatig, de kweek is vergelijkbaar met fermenteren, wordt in The Guardian betoogd. Omdat huisdieren verantwoordelijk zijn voor een kwart van de landelijke vleesconsumptie, zou dit een groot verschil kunnen maken.

Onze voorouders waren vegetariërs. Dat is door Duitse onderzoekers nu officieel vastgesteld, op basis van een analyse van hun tanden. Pas twee miljoen jaar geleden hebben de oermensen vlees op het menu gezet. Voor de ontwikkeling van de mens is vermoedelijk het vuur belangrijker dan vlees geweest, want gekookt eten levert meer energie.

groente markt

Dry and wet January

Alcoholvrij speciaalbier wordt steeds populairder. De makers van de eerste Nederlandse alcoholvrije IPA krijgen zelfs fanmail. De 0.0-bieren zijn in korte tijd flink in kwaliteit verbeterd en alcoholvrij past goed bij de trend naar een steeds evenwichtigere levensstijl. Toch worden mensen og steeds in sommige kringen raar aangekeken als ze niet "gezellig meedrinken".

De Italiaanse regering heeft het verzet opgegeven: ook daar mag alcoholarme en alcoholvrije duivendrank voortaan gewoon 'wijn' worden genoemd. In Italië groeit de vraag naar alcoholvrije alternatieven en voor wijnboeren betekent dit een kans om een nieuwe doelgroep aan te spreken.

Vorig jaar werd er bijna tien procent minder champagne gedronken. Het is een gebruikelijke reactie dat mensen in onzekere tijden de champagne omruilen voor goedkopere prosecco.De verkoop van champagne wordt dan ook wel gebruikt als graadmeter voor onze gemoedstoestand.

De Britse Gen Z is dankzij influencers dol op Guinness. Omdat deze Ierse klassieker inmiddels schaars begint te worden, wijken Britten steeds vaker uit naar minder bekende merken, zoals Murphy's. Velen vinden de alternatieven vaak zelfs smaakvoller of spannender.

In Istanbul zijn meer dan dertig mensen gestorven na het drinken van vergiftigde alcohol. Methanolvergiftigingen komen vaker voor in Turkije en daarom raden de Nederlandse autoriteiten aan om alcoholische dranken alleen in officiële winkels te kopen.

bierglas bijna vol

Lekker gezond

Minstens twaalf - en hoogstwaarschijnlijk duidelijk meer - mensen zijn besmet geraakt met hepatitis A na het eten van bevroren blauwe bessen van Albert Heijn. De besmetting is waarschijnlijk veroorzaakt door een bessenplukker die zijn handen niet goed heeft gewassen na toiletbezoek.

De stof bisfenol is nu verboden, omdat het in grote hoeveelheden schadelijk voor ons is. De stof werd tot dusver echter graag gebruikt in voedselverpakkingen, vershoudbakjes en herbruikbare flessen en bekers. Tijdens de overgangsperiode raadt het RIVM verontruste consumenten aan om vaker te kiezen voor onverpakt vers voedsel.

Uit onderzoek blijkt dat suikerhoudende frisdrank leidt tot miljoenen nieuwe gevallen van diabetes en hartziektes, met name in Afrika en Latijns-Amerika. Een glas frisdrank wordt snel verteerd en zorgt voor een piek in de bloeksuikerwaarden. Reclamecampagnes voor frisdrank zijn met name gericht op de lagere inkomensgroepen.

De nieuwe Amerikaanse minister van gezondheid, Robert F Kennedy Jr, gelooft in de internetroddel dat plantaardige olie slecht voor ons is. Het klopt weliswaar dat olie (welke soort dan ook) in grote hoeveelheden ongezond is, zoals influencers beweren, maar bij normaal gebruik krijg je er echt geen gevaarlijke ontstekingen van.

Lidl probeert zijn klanten gezonder en duurzamer te laten eten met het 'planetary diet' en past daarom het assortiment en de marketing aan. Of de supermarkt in dit doel zal slagen, ligt vooral aan de consument. In 2014 had de Lidl in België snoep en snacks aan de kassa vervangen door groente en fruit - en merkten toen aan de omzet dat die producten nu eenmaal niet leiden tot lucratieve impulsaankopen.

De Vlaamse stad Gent heeft zijn burgers aangeraden om hun kerstboom op te eten, met onder andere een recept voor sparrennaaldboter. Volgens het voedselagentschap is dit uiterst onverstandig, omdat kerstbomen niet zijn gekweekt om in de voedselketen te komen. De takken kunnen bijvoorbeeld zijn behandeld met vlamvertragers.

kerstbomen snoep

Markt en marktwerking

Begin deze maand werd door een Duitse rechtbank de Dubai-chocolade van Aldi verboden. Een importeur van Dubai-chocolade uit Dubai had de Duitse discounter aangeklaagd, omdat de chocolade in Turkije wordt gemaakt. Ook Lidl en de chocolademaker Lindt werden om deze reden aangeklaagd.

Een paar weken later was het verbod op de Dubai-chocolade van Lidl alweer van tafel, omdat er geen sprake is van consumentenbedrog. De naam verwijst tenslotte niet zozeer naar de geografische locatie maar naar de hippe vulling van pistache en engelenhaar. Aldi is ondertussen in hoger beroep gegaan.

De bekende Haagsche Hopjes worden door gebrek aan vraag niet meer geproduceerd. Op papier blijft het product wel in het portfolio van producent Rademakers, in de hoop dat ooit de vraag naar deze nostalgische zoetigheid weer zal toenemen.

De Oostenrijkse stad Salzburg verliest het alleenrecht op de productie van de markante Mozartkugeln. De fabriek waar de beroemde chocoladebollen werden geproduceerd is failliet gegaan en daarom wijkt de merkeigenaar, voedingsgigant Mondelez International, uit naar het goedkopere buitenland, vermoedelijk naar Tsjechië.

In Vlaanderen wordt de traditionele driekoningentaart steeds populairder. In een driekoningentaart zit een boon verstopt en wie de boon in zijn of haar stukje taart vindt, mag de rest van de dag 'koning' zijn. De trend vindt niet alleen in huiselijke kring plaats, maar ook op kantoor.

Om de hogere prijzen te drukken grijpt de horeca steeds vaker naar kleinere porties, of moeten klanten hun friet of brood er apart bijbestellen. Het is een bezuinigingsmaatregel, maar de maatregel leidt ook tot minder voedselversplling. Voorwaarde is wel dat de bestelde bijgerechtjes een beetje snel op tafel komen.

De prijs van olijfolie is het afgelopen jaar geëxplodeerd. Na twee jaren met slechte oogsten was de oogst dit jaar vrij gemiddeld. In Spanje is de prijs ondertussen alweer gehalveerd. Er moet nog goed worden gekeken naar de toekomst van de olijvenkweek, met het oog op de klimaatverandering. In het wat koelere België en Bulgarije is er alvast belangstelling.

olijfolie inschenken

En verder

Tijdens de kerstdagen leidde een 'gourmetpiek' in Zeeland tot een stroomtekort, die de netbeheerder moest oplossen met noodaggregaten.
In de Oxford English Dictionary is nu ook het woord 'stroopwafel' te vinden. Deze typisch Nederlandse zoetigheid wordt steeds populairder in het buitenland.
In de Brusselse gemeente Anderlecht staat een enorme kiwiplant vol vruchten. Wie er zijn voordeel mee wil doen moet snel zijn, want ze zullen nu snel gaan rotten.

Meer!

Eelco, site-administrator en culiredactie, maakt een goeie brunch op zondagochtenden. Werkt als onderzoeker aan 'recommender systems', ook voor recepten, en doet ook iets met privacy.