Leven als een god in Frankrijk, luidt het gezegde. Leven als een vegetariër in Frankrijk is echter niet bepaald hetzelfde. Op het vlak van vegetarisch aanbod heeft dit land nu eenmaal niet de beste reputatie, maar gelukkig evolueert dit wel in goede richting, net zoals in alle andere Europese landen. Helaas evolueert Parijs dan weer een pak sneller dan de rest van het land, dat duidelijk achterblijft. Ook zijn de regionale keukens binnen Frankrijk erg verschillend: in Marseille eten ze Mediterraans, in Rijsel (Lille in het Frans) eten ze dan weer letterlijk Vlaamse kost. Onlangs trok ik twee weken door de regio Bretagne. Daarom deel ik graag mijn ervaringen en geef ik een aantal tips om het beste uit je reis te halen.
Bretagne is een regio in het uiterste noord-westen van Frankrijk. Bretagne staat bekend om zijn eigen karakter, eigen cultuur, eigen talen - het Keltische Bretoens en het Romaanse Gallo - en naar eigen zeggen typische keuken. In Bretagne vind je ruige rotsachtige, ongerepte kusten, kleine eilandjes, prehistorische menhirs in een verlaten veld, historische steden met interessante musea en oude huizen in vakwerk. Ideaal voor een mix van cultuur, natuur en rust. Het kan er toeristisch zijn, vooral in de zomermaanden, maar 80% van de toeristen komt uit Frankrijk en de overige 20% vooral uit België, Engeland, Duitsland en Nederland. De regio is dus geenszins een platgetreden Disneyland.
Zelf reis ik doorgaans alleen, met gebruik van het openbaar vervoer. Slapen doe ik meestal in (de betere) hostels of via Couchsurfing. Dit is voor mij een goede manier om met mensen in contact te komen. In een hotel voel ik me ook altijd beetje opgesloten. De hoofddoelen van mijn reis zijn cultuur, een beetje natuur en natuurlijk verandering van omgeving. De lokale eetcultuur interesseert me zeker, maar eten gaan in de beste en duurste restaurants hoeft voor mij niet. Meestal ga ik pas op zoek naar eetplekken wanneer ik honger krijg. Het is wel belangrijk dat het goed en lekker is.
Pannenkoeken alom
Het meest bekende gerecht van Bretagne is zonder twijfel de pannenkoek. Pannenkoekenrestaurants vind je er overal en die zijn er niet alleen voor de toeristen. Het is echt iets wat de Bretoenen graag buitenshuis eten. Je hebt twee soorten pannenkoeken: de galette, een dunne boekweitpannenkoek die gegeten wordt met een hartig beleg, en de crêpe, een dunne 'gewone' pannenkoek die gegeten wordt met zoet beleg bij wijze van dessert. Doorgaans eet je eerst een galette en dan een crêpe. Typisch drink je er ook ambachtelijke cider bij, dé drank van Bretagne.
Omdat de ingrediënten zo simpel zijn, vind je in elk pannenkoekenrestaurant een vegetarische optie. Kaas, ei en champignons hebben ze altijd, al dan niet samen gecombineerd. Verder hangt het vooral af van het restaurant wat ze hebben. Vergelijk het een beetje met een pizzeria. Vrij vaak hebben ze ook een végétarienne op de kaart staan, een vegetarische boekweitpannenkoek met meerdere groenten. Sommigen eten er ook friet bij, maar die combinatie is niet aan mij besteed. Zoete pannenkoeken zijn altijd vegetarisch. De meest simpele is met suiker. Daarnaast kun je kiezen uit honing, citroen, zoute karamel, frangipane en alles wat je ook bij ons op de dessertkaart vindt. Geflambeerd met alcohol is ook nog altijd een mogelijkheid.
De goedkoopste pannenkoek op de kaart is doorgaans ongeveer 3 euro, de allerduurste kan gaan tot een euro of 13 maar dan heb je wel de specialiteit van het huis. Ik heb tijdens mijn reis heel wat pannenkoeken gegeten, meestal omdat ik er zin in had, soms ook omdat er weinig andere opties waren. Bijna altijd was de kwaliteit goed. Een paar restaurants wil ik wel expliciet aanraden, omdat ze uitzonderlijk goed waren.
Bretone is een crêperie en theehuis in het centrum van Rennes. Het is gehuisvest in het voormalige huis van een mozaïekkunstenaar dat gebouwd is in 1940, wat prachtige architectuur garandeert. Eten doe je in de voormalige woonkamer. De pannenkoeken zijn erg lekker en de ingrediënten komen van lokale producenten die vermeld worden op de menukaart. Ik at er een galette met in witte wijn gestoofde ui en kaas en daarna een crêpe met in boter gebakken appel. Deze plek werd me trouwens door lokale mensen aangeraden.
De Crêpere de Kertanguy vind je in het kleine stadje Plougastel, vlakbij bij Brest en vlot bereikbaar met de stadsbus lijn 19. Ik was in Plougastel in de eerste plaats voor het lokale maar interessante museum van de aardbei en het erfgoed. Ik ben dan eigenlijk bij Kertanguy beland omdat geen enkel ander restaurant iets vegetarisch op de kaart had staan en ik geen zin had om een supermarktsalade op een bankje in het park op te eten. Hoewel ik gewoon iets te eten wilde, overtrof deze plek mijn verwachtingen ruimschoots: het is in een oud authentiek Bretoens huis, met zelfs een kleine tentoonstelling van tradionele voorwerpen. Ik nam een galette met gestoofde peer en roquefortsaus, niet klassiek Bretoens maar wel heel erg lekker.
Kroeg en restaurant Le PAB vind je op het kleine eiland Île de Batz in het noorden van Bretagne. Wanneer je hier rondwandelt, vergeet je haast dat je in Frankrijk bent. PAB is een typisch restaurant waar lokale mensen en toeristen samenkomen. Ik raad hier vooral hun vegetarische galette aan met zeespaghetti, tomaat, ui en plantaardige room. Het bier dat ze serveren komt van de micobrouwerij twintig meter verderop.
Daarnaast vind je pannenkoeken ook nog op markten, waar mensen bereid zijn om lang aan te schuiven. Het meest populair bij deze kraampjes is de galette saucisse, een braadworst gewikkeld in een boekweitpannenkoek en verder gegarneerd met ui, ketchup, mosterd of wat je maar wil. De foodtruck WAP biedt een puur plantaardige versie aan, maar helaas enkel op woensdag, en toen was ik niet in Rennes.
vegan galette saucisse - foto: WAP
Maar er is meer
Pannenkoeken zijn erg lekker maar gelukkig vind je ook steeds andere plekken waar je vegetarisch kan eten, want op gegeven moment voelde ik meer eerder crêpétarien dan végétarien. Klassieke Franse restaurants kun je bij voorbaat al overslaan bij gebrek aan aanbod, maar er is gelukkig nog zoveel meer. De meeste trendy hamburgerrestaurants in de steden hebben wel een vegetarische of vegan burger op de kaart staan. De keten Roadside Burger kan ik wel aanraden. Hun burger is huisgemaakt op basis van bonen. Ook bij kebabzaken en plekken voor "Franse tacos" (een soort burrito met friet, iets vlezigs en nog vanalles) vind je meestal wel iets. Pokébowls zijn verrassend populair en die hebben altijd een vegan optie. Daarnaast kun je ook steeds terecht bij Chinese restaurants en pizzeria's.
Aan bakkerijen en broodjeszaken is er ook geen gebrek. Een broodje kaas heeft elke goede zaak wel en natuurlijk ook gebak. Het meest bekende gebak, kouign-amann, is een soort boterkoek met karamel en die moet je zeker een keer geproefd hebben. Een ander bekend gebak is far breton, een soort clafoutis met (traditioneel) gedroogde pruimen.
Indiase restaurants buiten Parijs vind ik vaak te sterk aangepast aan de Franse smaak. Tussen de cheese naan krijg je smeerkaas en de curry's zijn romiger en veel minder gekruid. Dit gevoel had ik ook eerder al in Lyon en Marseille. Het is dus niet enkel in Bretagne. Ik overweeg ze in Frankrijk dus te vermijden.
Dit is vooral een reisverslag, geen overzicht van vegetarische restaurants. Omdat ik er niet specifiek naar gezocht heb, kan ik ook geen overzicht geven. Waar ik wel gegeten heb en wat ik echt kan aanraden is Mère et Fille (Moeder en Dochter) in het mooie stadje Quimper. Ik had er een kebab van seitan met een salade en een plak cake toe. Eigenlijk is dit een delicatessenwinkeltje dat ook een beperkte vegetarische kaart aanbiedt en gebak, waaronder vegan cheesecake.
Foto: Mère et Fille
Ook erg leuk is D'Or et de Thé in het naburige Quimperlé, een klein plaatsje dat bekend staat om zijn historische bovenstad en benedenstad met elk hun eigen karakter. Hier had ik enkel hun geweldige pompoentaart met ambachtelijke thee, maar ze hebben eveneens een aantal vegetarische fusiongerechten op hun wisselende kaart.
Tot slot
Om als vegetariër te reizen in Bretagne hoef je niets van tevoren te plannen, tenzij je per se wil eten in de meest verfijnde restaurants. Het volstaat om gewoon even rond te lopen wanneer je honger krijgt en dan vind je doorgaans snel iets. In sommige gevallen zoek ik wel even vlug op mijn smartphone, vooral wanneer er weinig in de buurt is. Bijna altijd was het eten goed. Bij de Indiër had ik wel eerst het gevoel dat de dal uit blik kwam - maar in dat geval zou die zonder twijfel beter gekruid geweest zijn. Het dessert, Indiase rijstpap, was dan weer wel goed. Bij Halles Star Food in Saint-Brieuc kreeg ik als vegetarische schotel friet, opgebakken tarwekorrels, een soort gepaneerde rösti met kaas en een ei er bovenop en een kleine salade. Geen alledaagse lichte maaltijd, maar omdat ik net uit een regenbui kwam, viel dit wel in de smaak.
Boven alles is Bretagne een mooie regio die het bezoeken waard is. Er is openbaar vervoer, maar niet zo frequent als in Nederland en België. Met een beetje planning geraak je echter wel overal, alhoewel een (huur)auto toch handig kan zijn. De treinverbindingen vanuit België en Nederland naar de steden Nantes en Rennes zijn dan weer uitstekend. Ik deed er 4 uur en 20 minuten over om vanuit Brussel in Rennes te geraken, met één overstap.
Île de Batz
Morlaix
Quimper
