Molenbeek, officieel Sint-Jans-Molenbeek, is een gemeente die deel uitmaakt van het Brussels Gewest. Simpel gezegd kunnen we Molenbeek een stadsdeel van Brussel noemen. Je mag het ook niet los zien van de Brusselse context: vanaf de Grote Markt met het bekende stadhuis is het maar een dik kwartier wandelen tot het Gemeenteplein van Molenbeek, waar het gemeentehuis ligt en waar ook de wekelijkse markt op donderdag plaatsvindt. Op basis van het nieuws van de afgelopen jaren en de visie van bepaalde zelfingenomen politici, heeft iedereen wel een bepaalde mening over deze plek, zonder er ooit geweest te zijn - en nee, er met je auto doorrijden geldt niet als een echt bezoek. Daarom verkennen we vandaag samen Molenbeek: de musea, de geschiedenis en natuurlijk ook de plekken waar je lekker kan eten - we zijn tenslotte Vegatopia.
Een beetje geschiedenis
Molenbeek telt vandaag biijna 100.000 inwoners met een oppervlakte van 5,98 km². Dit is een hoge bevolkingsdichtheid, zelfs in vergelijking met andere delen van Brussel. Molenbeek is begonnen als een rustig landbouwdorp dat toen wel al aan het toen al belangrijke Brussel grensde. In de eerste helft van de 19de eeuw is de gemeente sterk geïndustrialiseerd na de bouw van het kanaal Brussel-Charleroi. De bevolking nam toen sterk toe, evenals het contrast tussen de rijke industriëlen en de arme arbeiders. De teloorgang van de industie begon al vanaf het einde van de Eerste Wereldoorlog. Vandaag is Molenbeek grotendeels residentieel, zonder echte industrie. Gelukkig heb je in het noorden ook nog een paar groene plekken die je kan bezoeken als onderdeel van de Groene wandeling.
Vandaag zien we Molenbeek in de eerste plaats als een gemeente met een grote bevolking van niet-Westerse komaf, met name mensen van Marokkaanse afkomst. Dit klopt deels, maar eigenlijk is het een lappendeken van van alles en nog wat: van oud en jong, van arm en rijk, van tradioneel Brussels en van andere culturen. In het Joods Museum van België in Brussel-centrum is er zelf een zaal gewijd aan de Joodse gemeenschap die er tot de Tweede Wereldoorloog woonde. Deze lappendeken kunt je enkel leren kennen door er rond te wandelen. Molenbeek is zeer vlot bereikbaar vanuit de 3 hoofdstations, met een lichte voorkeur voor Brussel-Centraal.
De musea
We moeten ergens beginnen en daarom doen we dit met de musea. Molenbeek telt in totaal vijf musea, die je gratis kunt bezoeken met Belgische Museumpas of anders tegen een erg aanvaardbaar tarief. We beginnen met MoMuse, het gemeentelijke museum. Dit is een nostaligisch klassiek museum dat uitgebreid vertelt over de geschiedenis van Molenbeek, die we hier eerder in twee zinnen samengevat hebben. Op zondag is de toegang gratis voor iedereen. De opstelling is zowel informatief als anekdotisch en gaat zowel over het dagelijkse leven als over de industrialisering en de veranderende stad.
Industriële geschiedenis vind je La Fonderie, Brussels Museum voor Arbeid en Industrie. Het museum richt zich op de industriële geschiedenis en de samenhangende sociale context. Terwijl MoMuse in een saai gemeentegebouw ligt, is La Fonderie, of de gieterij in het Nederlands, gevestigd op het terrein van de voormalige bronsfabriek Compagnie des Bronzes de Bruxelles. Hier werden onder andere de beroemde poorten van de dierentuin van New York vervaardigd in 1933. Naast het museum heb je ook de tuinen (met tamme katten!) die je gratis kan bezoeken en een klein cafetaria. Leuk voor een zonnige dag.
Hedendaagse kunsttentoonstellingen vind je op twee plekken. Je hebt iMAL, het kunstencentrum voor digitale cultuur en technologie. Het centrum is niet heel groot, maar de tenstoonstellingen zijn wel interessant en vooruitstrevend. Iets groter, met tentoonstellingen voor een breder publiek, is het MIMA, Millennium Iconoclast Museum of Art, een privaat museum voor hedendaagse kunst. Het is gevestigd in een gebouw van de oude Belle-Vue-brouwerij, naast het Meiniger Hotel/Hostel. Ga zeker naar het dakterras voor een uitzicht over Brussel. Het MIMA heeft ook een leuke museumwinkel en gezellig cafetaria waar je vooral in het weekend kleine gerechten kan krijgen zoals quiche en pizza, natuurlijk ook vegetarisch. Hier zie je het gerenoveerde post-industriële gedeelte van Molenbeek dat door de nabijheid van het centrum van Brussel de laatste jaren erg hip geworden is.
Foto: MIMA
Tot slot er is het Migratie Museum Molenbeek. Dit interessante museum verbindt moderne kunst en tijdelijke tentoonstellingen met de veelheid aan verhalen over migratie in Molenbeek en het Brussels Gewest in het algemeen. Voor mijn eerste bezoek dacht ik dat het wat stoffig zou zijn, maar dit klopt helemaal niet. Het is een mooi gebouw vol licht en een tuin die ook deel is van het museum. Het vertelt geen volledig apart verhaal, maar wel een aanvulling op de geschiedenis die al in het MoMuse maar ook in La Fonderie verteld wordt.
Lekker eten
Het commerciële hart van Molenbeek is zonder twijfel het eerste deel van de Gentse Steenweg: een drukke straat vol zelfstandige winkels van allerlei aard, maar vaak met een Arabische stempel. Dit bepaalt ook meteen het imago van de gemeente: hier zouden vooral mensen uit de Maghreb wonen. Eigenlijk klopt dit niet: er wonen er inderdaad heel wat, maar de buurt is veel diverser dan de meesten denken. Het gaat hier eerder om een wijk met specifieke handelszaken, nichehandel, waarvoor mensen vaak van ver komen. Het kan gaan om meubels of decoratie, maar ook om handgemaakte feestkleding voor speciale gelegenheden. Dus de mensen die je op straat tegenkomt kunnen evengoed in Venlo of in Sint-Niklaas wonen.
In Molenbeek heb je een aantal typisch Belgische bistro's, waarvan de meeste wellicht al decennia lang bestaan. Tot mijn verbazing heeft geen enkele van deze zaken, een stuk of zeven, denk ik, ook maar iets vegetarisch op de menukaart staan. Het is al zeer uitzonderlijk dat je nog niet eens een vegetarische salade of kaaskroketten kan krijgen. Het feit dat niemand van hen ook maar iets vegetarisch aanbiedt, is bijna niet te vatten - ook al uit commercieel oogpunt. Maar we breken er verder ons het hoofd niet over. Genoeg andere plekken waar je wel lekker vegetarisch kan eten.
Belmundo is een restaurant in de gebouwen van de vroegere brouwerij Belle-Vue, naast het MIMA museum en het Meiniger hotel/hostel. Ze zetten in op duurzaam en hebben steevast vegetarische gerechten voor goede prijzen. Het nadeel is wel dat ze enkel 's middags open zijn van maadag tot vrijdag en 's avonds op donderdag en vrijdag.
De absolute topper voor mij in Molenbeek is Brol, een koffie- en lunchzaak in de Ribaucourstraat. Brol betekent in de Brussels spreektaal - zowel in het Frans als in het Nederlands - "iets van weinig waarde", "rotzooi". De naam is natuurlijk ironisch bedoeld, wat nog verstrekt wordt door de buurt die niet meteen als hip bekend staat. Laat je echter niet misleiden: de Franse gebakjes en cakes die ze hebben zijn echt van topkwaliteit, net zoals hun stokbrood. Je kunt alles ook meenemen. Je kunt bij Brol terecht voor ontbijt, lunch en een koffiepauze. De lunchkaart is eenvoudig met een goed vegetarisch aanbod: broodjes, salades, toast met bijvoorbeeld champignons, ratatouille of avocado met ei. Het interieur is trendy en gezellig. Bij mooi weer kun je zelfs buiten op het tuinterras zitten.
Foto: Brol (via Instagram)
Verder vind je zeer veel simpele snackbars met onder andere friet, pita en Franse taco's - eigenlijk een soort burrito met friet, salade en alles wat je wil. Ze zijn vooral gericht op het winkelend publiek en op families die ontspannen maar niet te uitgebreid willen eten. Iets vegetarisch hebben ze overal wel. En dit ligt allemaal op wandelafstand. Ontbijt- en lunchrestaurants die een bezoekje waard zijn, zijn Brunchy en Le Corny. Het aanbod is een mengeling van Europees, Marokkaans met modern fastfood. Vriendelijke bediening altijd inbegrepen.
Omelet bij Le Corny
Marokkaanse restaurants met een tradioneel aanbod heb je natuurlijk ook in Molenbeek. Een goede vegetarische couscous, samen met een paar andere vegetarische gerechten vind je onder andere bij Al Andalous - let op het Arabische opschrift - en Family Moment. Beide restaurants heb ik uitgeprobeerd. Trouwens, wanneer je karnemelk bij je couscous krijgt: deze is bedoeld als saus en niet om op te drinken, zoals je Hollands instinct je wellicht vertelt. Uitgebreid dineren kun je ook nog altijd naar hartelust in het vlakbij gelegen historische centrum van Brussel, onder andere rond het Sint-Katelijneplein, de Beurs en de Vlaamse Steenweg.
Couscous bij Family Moment
Net buiten Molenbeek
Net aan de andere kant van het kanaal, geen 50 meter buiten de gemeente, vind je nog twee zaken naast elkaar die ik zeker wil vermelden. Ten eerste heb je Brussels Beer Project: een moderne brouwerij met een uitgebreid aanbod aan lekkere bieren, de meesten in de stijl van IPA. Je kan ze drinken in de kroeg-brouwerij zelf of kopen in het winkeltje ernaast. Binnen Brussel vind je hun bieren eveneens in haast elke kroeg met een kwalitatief bieraanbod.
Toch liever een kop koffie? Stap dan binnen bij Mok, een koffiebar- en branderij. Naast uitstekende koffie hebben ze ook een kleine vegetarische lunchkaart. Een van de betere koffiezaken in heel Brussel.
Tot slot
Molenbeek is een stadsdeel van Brussel met een breed cultureel aanbod dat zeker een bezoek waard is. Het is ideaal als daguitstap of als deel van een lang weekend in Brussel. Je kunt er eenvoudig doch lekker eten, maar toch eerder als lunch. 's Avonds kun je terecht bij een van de Marokkaanse restaurants of anders in het centrum van Brussel, dat vlakbij ligt. Kortom: schuif alle vooroordelen opzij en geef Molenbeek een kans.
