Er wordt niet alleen kerstmis gevierd in december. Zo vieren de Joden Chanoeka, het Lichtjesfeest. Forummer Renske schreef er wat over en geeft meteen een lekker recept voor soufganioth, oftwel jam-donuts!
Chanoeka wordt vaak het 'Joods kerstfeest' genoemd, maar de enige overeenkomst tussen Chanoeka en Kerstmis is dat beide feesten in december plaatsvinden. Dit jaar is het van 22 tot en met 29 december Chanoeka.
Tijdens dit Joodse feest worden er volgens traditie kaarsen aangestoken en wordt veel eten in olie gefrituurd. Daar zit een heel oud verhaal achter. Chanoeka wordt ook wel het Lichtjesfeest of het Inwijdingsfeest genoemd omdat het de her-inwijding van de heilige Tempel in Jeruzalem herdenkt.
In het jaar 165 voor onze jaartelling versloegen de (Joodse) Makkabeeën de Syrische onderdrukkers tijdens een drie jaar lange strijd.Toen de Joden de heilige Tempel weer betraden was deze totaal geplunderd en ontheiligd. Alle vaten met geheiligde olijfolie waren vervuild, maar er werd nog één verzegeld kruikje met heilige olie gevonden. Dit kruikje bevatte slechts genoeg olie om één dag te kunnen branden. De Joden staken hem aan en de olie bleef, als een wonder, acht dagen branden. Dit wonder zorgde ervoor dat de priesters de Tempel konden schoonmaken en een nieuwe voorraad heilige olie konden aanleggen.
Tijdens het acht dagen durende Chanoeka feest wordt bij de Joden thuis de chanukiah (een kandelaar met negen armen) ontstoken om het wonder van de olie te herdenken. De eerste dag wordt er één kaars aangestoken en vervolgens elke dag één erbij totdat er op de achtste dag acht kaarsen branden. De negende kaars (voorop, de dienaar) dient om de andere kaarsen mee aan te steken.
Het wonder van de olie wordt in de Joodse keuken herdacht door enorme hoeveelheden gefrituurde Chanoeka-hapjes te maken, zoals soufganioth (jam-donuts) en latkes(aardappelpannenkoekjes).
Volgens Claudia Roden is dit gebak een van oorsprong Oostenrijks-Hongaars carnavalskoekje, dat een 'koninklijke' delicatesse werd aan het Franse hof van Marie Antoinette. Tegenwoordig is het in Israel uitgegroeid tot dé lekkernij van Chanoeka omdat het in olie wordt gebakken.
Ingredienten voor soufganioth
1 tl droge gist
2 elsuiker
50 ml handwarme melk of water
1 ei
1 eigeel
3 el zure room of plantaardige olie
snuf zout
2 of 3 druppels vanille-essence
250 g bloem
olie om in te bakken
jam (abrikozen, rode bessen of frambozenjam)
poedersuiker
Los de gist met 1 theelepel suiker op in de handwarme melk (of water) en laat dit tien minuten staat tot het schuimt.
Klop de rest van de suiker met het ei en het eigeel. Voeg de zure room (of olie), het zout, de vanille en het gistmengsel toe, en roer het goed door elkaar.
Meng stapsgewijs de bloem erdoor en blijf kloppen tot er een zacht en elastisch deeg is ontstaan. Voeg zo nodig wat meer bloem toe.
Kneed het deeg daarna 5 minuten goed door, strooi er als het te veel plakt wat bloem over.
Giet een beetje olie in een kom en wentel daar het deeg doorheen zodat het rondom bedekt is met een laagje olie. Dek de kom af met plasticfolie en laat het op een warme plaats 2 uur rijzen, tot het in omvang verdubbeld is.
Kneed het deeg weer enkele minuten door en rol het daarna met een bebloemde deegroller uit op een bebloemd oppervlak tot het 0,5 cm dik is. Snij er rondjes uit van 5 cm doorsnee (met een ring of een kopje). Maak van de resten opnieuw een bal, rol deze weer uit en steek er weer rondjes uit.
Leg in het midden van ieder rondje een theelepel jam, smeer de rand in met een beetje water en leg een ander rondje erop*.
Druk de randjes stevig op elkaar zodat de jam afgesloten wordt. Laat de rondjes op een bebloemde schaal nog 30 minuten rijzen.
Verwarm een laag olie van ongeveer 5 cm diep in een steelpan. Leg met een paar tegelijk de donuts erin. Doe de deksel op de pan en bak ze 3 tot 4 minuten in de olie. Draai ze om en bak ze op de andere kant nog 1 minuut.
Laat de soufganioth uitlekken op keukenpapier. Bestrooi ze met poedersuiker en dien ze op.
*Je kunt de soufganioth ook enkel (in dikkere rondjes) bakken en daarna vullen met jam.
Tekst @ Renske
Recept @ Claudia Roden, De Joodse Keuken
