Hoe een tweet over eetbare acaciabloemen leidde tot enkele liters bloemensiroop in mijn koelkast, vlierbloesementhousiasme bij buren en familie (en siroop in hun koelkasten) en een shoppingexpeditie naar de Blokker voor mooie beugelflesjes om die siroop in te bewaren.
Lang, lang geleden, in een dorpje hier niet zo ver vandaan, heb ik eens vlierbloesemsap gedronken. Het was op de verjaardag van een vriendinnetje (tijdperk:"vergeet niet je zwemspullen mee te brengen" ), bij wie ze achter het huis een flinke vlier hadden die de schuur volledig overgroeide. Tijdens haar verjaardag zaten er al bessen aan, maar haar moeder had in de lente van de bloesem een heerlijke siroop gemaakt. Ik heb het misschien een paar keer gedronken, maar ben nooit vergeten dat het bijzonder lekker smaakte.
Al jaren wilde ik het dus zelf eens maken, maar schijterigheid dat ik weer nét die giftige vlier zou weten uit te zoeken, hield me elk voorjaar tegen. Tot vorige week. De aardige paddestoelenmeneer van CasaForesta tweette toen iets over eetbare acaciabloemen. Die kun je dus ook eten! Hij raadde ze gefrituurd in een deegjasje aan, maar ik koos voor siroop om de bevallige geur van de bloemen te bottelen. Van het een kwam het ander: vlak naast mijn huis staat een acacia en daarnaast een vlier en als je dan toch enge dingen doet, dan kun je het maar beter meteen goed doen (en een google-zoekactie over de eetbaarheid plus advies van een locale plantenkenner stelden me gerust).
En zo stond ik afgelopen zaterdag bloemen te plukken terwijl het zonnetje scheen en een langslopend echtpaar, nieuwsgierig geworden, me vertelden dat ze op hun vakantie in Hongarije ook altijd acaciabloemensap dronken. Het plukken van de bloemen is niet zo veel werk, ze ontdoen van zo veel mogelijk takjes helaas wel. Wie bij wijze van spreken al gaat niesen van het woord 'pollen', kan dat werkje dan ook beter aan iemand anders overlaten. De rest is simpel: doe de bloemen in heet suikerwater, laat het afkoelen en enkele dagen in de koelkast trekken. Zeven, bottelen (op naar de Blokker voor kekke weckpotten en -flesjes) en klaar ben je!
Heel leuk en bijzonder allemaal, maar smaakt het ook? Absoluut! Het is me een raadsel dat beide smaken niet al langer vercommercialiseerd zijn (de Ikea verkoopt wel vlierbloesemsap). Hoewel de meeste proevers het sap van de vlier prefereerden (misschien door de citroen?), waren enkelen op de hand van de acaciabloemen. Deze siroop heeft een iets lichtere, verfijndere smaak. Beiden zijn eigenlijk niet met iets anders te vergelijken en enkele proevers wilden het zelf ook gaan maken; de buurvrouw trof ik enkele dagen later al ijverig oogstend aan op een keukentrap bij 'mijn' vlier!
Helaas is op het moment van schrijven de acacia al grotendeels uitgebloeid. Wie er nog wel voldoende verse, witte bloemen in aantreft, moet snel zijn of anders wachten tot volgend voorjaar. De vlieren staan nu (nog) wel volop in bloei. Je vindt ze langs de kant van de weg, in het bos of misschien wel in je eigen tuin. Met de acacia hebben ze gemeen dat ze snel groeien en zich makkelijk vermeerderen.
Voor wie gaat (wild)plukken gelden een aantal regels:
- Pluk nooit meer dan je zelf nodig hebt. Denk aan de insecten die leven van de nectar en de vogeltjes die weer leven van die insecten én van de bessen die de bloemen later in het jaar zullen opvolgen. Geen bloemen = geen bessen (en dus ook geen vlierbessensiroop of -jam). De acacia geeft geen bessen, maar is een belangrijke boom voor bijen (denk aan de geliefde acaciahoning).
- Wie niet zoveel weet van planten, doet er verstandig aan om met duidelijke documentatie op pad te gaan, om blunders zoals van deze chef, die fluitekruid aanziet voor de vlier, te voorkomen. Dit liep gelukkig goed af, maar de vlier heeft een familielid dat giftig is. Stond de door jouw beoogde vlier er afgelopen winter nog en heeft deze verhoute takken, dan heb je de goede te pakken. De giftige vlier sterft in de winter volledig af. Ben je niet zeker? Vraag het dan even na bij bijvoorbeeld een plaatselijke afdeling van een De Eetbare Stad werkgroep van Transition Town of iets dergelijks.
- Pluk alleen mooie, verse en flink geurende bloemen, waar geen vogelpoep op of kolonies van enge beestjes in zitten.
- Pluk niet bij een drukke weg, ivm uitlaatgassen, en pluk ook niet de bloemen die laag bij de grond hangen ivm urinerende dieren (en mensen).
Vlierbloesemsiroop
Bij de vlier moet het stuifmeel er uit vallen als je de schermen beweegt. Dan zijn ze op hun' rijpst'.
vlierbloesem, zo'n 10-12 grote schermen
1000 ml water
500 gram suiker
sap en zest (dus alleen het geel en niet het wit van de schil) van 1 citroen
- De bloemen mag je voor gebruik niet wassen, zo verlies je wat van de smaak.
- Verwijder zoveel mogelijk van de groene takjes, zeker de dikkere.
- Breng een liter water aan de kook en laat daarin de suiker oplossen.
- Zet het vuur uit, laat het een paar minuten afkoelen en roer er de bloemen doorheen. Laat dit volledig afkoelen.
- Roer er de citroenzest en -sap doorheen en plaats de pan goed afgedekt in de koelkast.
- Wacht 2-4 dagen, af en toe eens doorroerend.
- Zeef het sap door een fijne zeef en knijp de in de zeef achtergebleven bloemen goed uit. Die mag je daarna weggooien.
- Leg een schone, natte theedoek in de zeef en giet het sap er nogmaals door.
- Giet het sap nu, eventueel met behulp van een trechter, in mooie flessen of potten die je van tevoren goed heb schoongemaakt met kokend water (lees hier meer over dat proces).
Acaciabloemensiroop
Hoogstpersoonlijk heb ik aan alle takjes gesnoven en alleen die gebruikt die volop geurden. Ik neem aan dat die ook de meeste smaak aan de siroop zullen geven. Alle bloemblaadjes heb ik geplukt van de takjes, zodat je alleen maar witte blaadjes overhoudt.
acaciabloemen, een bord vol
1000 ml water
500 gram suiker
- De bloemen mag je voor gebruik niet wassen, zo verlies je wat van de smaak.
- Pluk alle bloemblaadjes van de takjes, zodat je alleen maar witte blaadjes overhoudt
- Breng een liter water aan de kook en laat daarin de suiker oplossen.
- Zet het vuur uit, laat het een paar minuten afkoelen en roer er de bloemen doorheen. Laat dit volledig afkoelen en plaats de pan goed afgedekt in de koelkast.
- Wacht 2-4 dagen, af en toe eens doorroerend.
- Zeef het sap door een fijne zeef en knijp de in de zeef achtergebleven bloemen goed uit. Die mag je daarna weggooien.
- Leg een schone, natte theedoek in de zeef en giet het sap er nogmaals door.
- Giet het sap nu, eventueel met behulp van een trechter, in mooie flessen of potten die je van tevoren goed heb schoongemaakt met kokend water (lees hier meer over dat proces).
Gebruik:
- Leng de siroop aan met (koolzuurhoudend) water naar smaak.
- Vries de siroop in in een ijsklontjesvorm. Zo kun je met een een simpel ijsklontje je water een lekker smaakje geven.
- Gebruik de siroop in muffins of cupcakes.
- Serveer het over yoghurt of roomijs of gebruik het in de thee.
- Geef een mooi flesje (zoals deze beugelvariant) met jouw eigen siroop cadeau aan vrienden en familie.
Volgende maand moet de lindebloesem er aan geloven!
