Het zure erfgoed van HP Sauce
HP Sauce is een onbegrepen klassieker. Een saus die al bijna 120 jaar bestaat en waarvan de mogelijkheden volgens mij nog lang niet allemaal in kaart zijn gebracht. Nu weet ik dat de Britse keuken in ons door Italiaans zwijmelvoedsel gehypnotiseerde land een slecht aanzien heeft - en lang niet altijd onterecht. Gevolg: in Nederland kent bijna niemand deze saus en wordt de saus nauwelijks gegeten. Maar wat blijkt: Nederland speelt een hoofdrol in de moderne Britse tragedie die HP Sauce heet.
HP Sauce is typisch Brits: zuur, onaantrekkelijk bruin van kleur, verkocht in een fles met de Houses of Parliament op het etiket en bedoeld om bij geroosterd vlees te eten. Toegegeven: als je van biefstukken houdt, dan kun je een slechtere keuze maken qua saus. Maar HP heeft door zijn koloniale afkomst veel meer in zich. Het is geen veredelde barbecuesaus, maar een breed inzetbare delicatesse. De koloniale geschiedenis van de Britten is in de ingrediëntenlijst terug te zien: tamarinde, specerijen en dadels, samen met tomaten, bloem, melasse, suiker, kruiden en een oud-Engelse dosis moutazijn. De saus heeft qua smaak wel wat weg van worcestersaus, maar is veel dikker, zoeter en veel beter te pruimen als bijgerecht. Ik vind worcestersaus toch meer een ingrediënt. En in tegenstelling tot worcestersaus is HP vegetarisch en veganistisch verantwoord: er zit geen ansjovis in.
Ik vind HP perfect bij friet, op kaas en onmisbaar bij de wat ruigere varianten van gebakken eieren bij mijn ontbijt. Wil je dat ook proberen: bak dunne plakjes tomaat in een koekenpan en breek twee eieren in de pan zodra de tomaten beginnen te karameliseren. Bak de eieren niet te lang, hoe vloeibaarder de dooier, hoe beter. Beleg een paar boterhammen met snippers vreselijk oude kaas (cheddar of boeren Goudse). Stort daarop het ei en de tomaten en maak af met een paar slierten tomatenketchup en een paar scheuten HP. Serveer er een kwartier op 180 graden in de oven gebakken paddenstoelen bij. Strooi wat fijngehakte krulpeterselie over het geheel. Een beter ontbijt is nauwelijks denkbaar, wat mij betreft.
HP werd in 1895 op de markt gebracht door Frederic Gibson Garton, een kruidenier uit Nottingham. Het product wisselde in de eeuw daarna nogal eens van eigenaar, maar bleef altijd uit Engelse fabrieken stromen. De vrouw van de Britse premier Wilson zei ooit in een interview dat de enige zwakte van haar man was dat hij alles in HP Sauce drenkte.
Sinds 2007 wordt HP Sauce gemaakt door Heinz in een fabriek in de Gelderse plaats Elst. De 125 werknemers in de HP-fabriek in het Engelse Aston werden op straat gezet. Tot in het Britse parlement aan toe werd er over geruzied en met flessen HP gezwaaid door vaderlandslievende HP-liefhebbers die het een schande vonden dat dit zure erfgoed de eilanden ging verlaten.
Een beetje gelijk hadden ze wel: buiten Groot-Brittannië wordt HP maar mondjesmaat gewaardeerd, terwijl het aan het thuisfront op elke tafel in elke cafetaria te vinden is. Ik vind dat we in Nederland een verplichting hebben als nieuwe gastheren van deze bruine saus: koop zo'n fles en ga - net als ik - experimenteren met Brits erfgoed.
Je vindt HP Sauce bij delicatessenzaken zoals Eichholtz (Leidsestraat 48, Amsterdam), de voortreffelijke Mabrouk (Tuchthuisstraat 2/Botermarkt, Haarlem) en Kelly's Expat Shopping (Piet Heinstraat 105, Den Haag). Of vraag iemand die naar Engeland gaat om een fles voor je mee te nemen. Er is daar geen supermarkt die het niet verkoopt.
Dit artikel is geschreven door Coen, je vindt meer artikelen van hem op zijn eigen site: www.coenvoer.nl.
