Een latte waar geen melk aan te pas komt, dat klinkt een beetje als een stroopwafel zonder stroop of een krentenbol zonder krenten. Maar het kan natuurlijk best. Of het ook goed smaakt, is weer een heel andere vraag. En daarom doen Jan en Mister Macchiato een schuim- en smaaktest.
“Oem... maanie petmee hoehoehoem! Oem maanie petmee hoem!” Het is tamelijk ongebruikelijk dat ik zingende Thaise monniken hoor als ik de deur van ons kantoor opendoe, dus ik sta even verstijfd in de deuropening naar binnen te staren. Het gezang komt uit het mobieltje van Mister Macchiato, dat voor hem op de vloer ligt. Zelf zit-ie in een soort lotushouding op een uitgerold yogamatje. Maar zodra hij mij in het oog krijgt, springt hij op en grijpt zich vast aan de tafel waarop vijf pakken met sojamelk-achtig spul staan uitgestald. “Ha Jan! Goed dat je er bent. Ik ben net bezig met de mentale voorbereiding met deze jongens hier.” Hij wijst naar z'n mobieltje, waarop in oranje gewaden gehulde lui dapper doorgaan met hun oemaniepetmee-gehoem.
“Je-zus!” Is alles wat ik kan uitbrengen. Gevolgd door: “Wat meurt het hier ongelooflijk naar wierook!” Ik probeer een schuifraam open te zetten, terwijl Mister Macchiato iets mompelt over mantra's die moeten helpen nu hem zo'n zware beproeving te wachten staat.
Beproeving? Ik kijk hem niet-begrijpend aan. Is z'n moeder ziek? Heeft z'n kat weer een tia gehad? “Haha, nee nee, dat niet. Maar we gaan toch melkalternatieven testen vandaag? Kijken hoe het schuimt en hoe het smaakt in de koffie? Ik weet niet wat jij daarvan verwacht, maar ik denk dat het een zware beproeving wordt. Desondanks ben ik er klaar voor. Kom op, lavoriamo! Aan de slag!”
Wat gaan we doen? Van vijf melkalternatieven (soja-, amandel-, haver-, cashew- en macadamia-melk) gieten we elk 125 ml in onze Nespresso-melkopschuimer en daarna meten we de dikte van het geproduceerde schuim. We gieten de opgeschuimde melk in glazen en schenken er in de V60 geproduceerde koffie op in een verhouding 2/3 melk/melkschuim, 1/3 koffie. En dan gaan we proeven. Van elk van de alternatieven geven we ook aan hoeveel eiwitten en vetten erin zitten per 100 ml en of dat minder of meer is dan in volle melk. Eiwitten houden het schuim stevig, de vetten zorgen voor een fijn mondgevoel. Maar te veel vet zorgt er weer voor dat het schuim snel inzakt. Vetten leggen daarnaast als het ware een coating op je tong, waardoor je bepaalde smaken minder proeft (bessen bijvoorbeeld) en andere juist meer (karamel, noten).
Aan de voorbereiding op deze kleine melkalternatieventest kan het niet gelegen hebben.
Haver
Merk: Oatley, smaak: original
Schuimdikte: 5,6 cm
Vetten: 1,5 g (2 g minder dan in volle melk)
Eiwitten: 1 g (2,5 g minder dan in volle melk)
Mister Macchiato: “Aardige schuimlaag wel, iets grotere microbubbels dan bij melk. De smaak is niet heel geprononceerd, maar vlakt wel de koffiesmaak flink af. Het zijn Keniaanse bonen, maar dat typische fruitige van Kenia is helemaal weg. Alsof je een soort automatenprut aan het drinken bent.”
Jan: “Ik had me ingesteld op paardenvoer, dus dan is dit best een aangename verrassing, maar in de afdronk is het toch een beetje alsof je in nat krantenpapier hebt gehapt.”
Eindoordeel: 2 sterren
Soja
Merk: Alpro, smaak: original
Schuimdikte: 6,0 cm
Vetten: 1,8 g (1,7 g minder dan in volle melk)
Eiwitten: 3 g (0,5 g minder dan in volle melk)
Jan: “Vrij lobbig schuim dat fluweelachtig aanvoelt. Het benadert de smaak van gewone melk, maar dan wel die kartonnige, magere, lang houdbare.”
Mister Macchiato: “Burp! Ik begin hier meteen van te boeren. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Ook nu weer heb ik amper het idee dat ik koffie drink, het is meer opgewarmd spoelwater. Bah, niet lekker.”
Eindoordeel: 2 sterren
Amandel
Merk: Alpro, smaak: naturel
Schuimdikte: 6 cm
Vetten: 1,1 g (2,4 g minder dan in volle melk)
Eiwitten: 0,5 g (3 g minder dan in volle melk)
Mister Macchiato: “Bizar, het schuimt als afwasmiddel: grote luchtbellen en het zakt vrijwel meteen in. Zodra je het inschenkt is het weg. De smaak bevalt me niks: sterk verdunde amandelpasta met een hint van koffie.”
Jan: “Je kunt het die arme amandelmelk natuurlijk niet kwalijk nemen dat-ie naar amandel smaakt, dus daar wil ik mild over oordelen. En het is minder goor dan ik had verwacht. Maar wel goor. En dat wil je niet.”
Eindoordeel: 2 sterren
Cashew
Merk: Provamel, smaak: naturel, ongezoet
Schuimdikte: 5,7 cm
Vetten: 2,6 g (0,9 g minder dan in volle melk)
Eiwitten: 0,9 g (2,6 g minder dan in volle melk)
Jan: “Het schuim ziet er mooi uit, wel een beetje eh... offwhite zeg maar. Dan de smaak. Ik proef geen cashewnoten, maar van melk heeft het ook weinig weg. Het smaakt wat wrang. Ik heb nooit vloeibare kurk geproefd, maar ik vermoed dat vloeibare kurk smaakt als koffie met cashewnotenmelk.”
Mister Macchiato: “En kijk eens: het gaat schiften. Getver! Mag ik overslaan alsjeblieft? Nee? O god, dit is echt een belediging voor die mooie koffie. Ik proef wél cashewnoten, hoor. Maar dan noten die al heel, heel, héél ver over datum zijn.”
Eindoordeel: 1 ster
Macadamia
Merk: Provamel, smaak: gezoet met agavesiroop
Schuimdikte: schuimt niet
Vetten: 3,1 g (0,4 g minder dan in volle melk)
Eiwitten: 0,4 g (3,1 g minder dan in volle melk)
Jan: “Misschien komt het doordat we de gezoete variant uit het schap hebben gegrist? Het schuimt totaal niet, terwijl ik er toch juichende verhalen over gehoord had. Het smaakt zoetig. Doet me denken aan de thee met melk die ik dronk toen ik een jaar of zes was.”
Mister Macchiato: “Daar zeg je het al: thee met melk. Veel te zoet, geen koffiesmaak meer te bekennen. Bah. Niet mijn kopje thee.”
Eindoordeel: 1 ster
Conclusie
Jan: “Het is erger dan ik vooraf had gedacht. Dat het niet precies hetzelfde smaakt als melk is zo erg niet. Er zijn heel goede redenen om geen zuivel te willen gebruiken en als je daar sterk van overtuigd bent, neem je dat smaakverschil misschien wel voor lief. Alhoewel... Nee, ik kan het me niet voorstellen.”
Mister Macchiato: “Raar hoor: we kunnen mensen op de maan zetten, een haperend hart oplappen en een nummer van Frans Duijts beluisteren zonder blijvende gehoorschade op te lopen, maar een goeie imitatiemelk produceren, dat lukt voor geen meter. Als ik veganisten mag adviseren dan zou ik zeggen: vergeet die zuivelalternatieven en wen aan de smaak van pure koffie.”
De mensheid heeft zoveel groots tot stand weten te brengen,
hoe kan het dan dat het niet lukt om een fatsoenlijk melkalternatief voor in de koffie te ontwikkelen?
