Vorige maand bereikte Tony’s Chocolonely een nieuwe mijlpaal met de bean-to-bar-reep. Hun chocolade is nu voor het eerst van begin tot einde in traject traceerbaar en gegarandeerd zonder leed, en met eerlijke handel tot stand gekomen. Maar waren de repen van Tony’s daarvoor dan niet allemaal eerlijk, puur en slaafvrij?
Nadere inspectie van de chocoladewikkel laat een embleem zien met daarin de tekst ‘op weg naar 100% slaafvrij’. En met deze bean-to-bar-reep zet Tony een goede stap in deze richting. Met de reep en bijbehorende routekaart laat Tony Chocolonely zien welke weg de cacaoboon aflegt van de plantage - wie teelt de bonen, tegen welke prijs en wie is erbij betrokken? - tot in de reep. 100% slaafvrij, dat is nog niet gerealiseerd. Zo bleek ook bij de presentatie van hun allereerste jaarverslag op de Tony’s Fair in mei.
Slavernij
In het jaarverslag spreekt Tony’s over 460.000 slaven die in Ghana en Ivoorkust op cacaoplantages werken. Een enorm aantal. Daardoor rees de vraag: wat bedoelt Tony Chocolonely eigenlijk met de term slavernij? Bedoelen ze mensenhandel, of betrekken ze ook zaken als dwangarbeid, kinderarbeid, illegale of onbetaalde arbeid in de definitie? De laatstgenoemden zijn ook zeer betreurenswaardige zaken, maar van mensenhandel hoeft hierbij niet altijd sprake te zijn.
Moderne slavernij
Tony’s spreekt in het jaarverslag van moderne slavernij, contemporary slavery.
"Wat is slavernij?
‘Elke vorm van gedwongen werk en/of werk waarvoor niet betaald wordt. Inclusief elke vorm van illegale kinderarbeid.’
Onze definitie van slavernij volgt lokale wetgeving en internationale conventies. Wat niet mag is slavernij, wat wel mag niet. Door anderen ook wel gedefinieerd als ‘moderne slavernij’.
Tony’s Chocolonely, Jaarfairslag 2012
Ze geven aan dat hun definitie van slavernij de lokale wetgeving en internationale conventies volgt. Maar welke precies valt niet te lezen. Uit het verslag blijkt onvoldoende wat er precies binnen en buiten deze term valt, en waar het begrip vandaan komt.
Eigen definitie
Navraag bij Tony’s Chocolonely levert een helder, maar lastig antwoord op. Er is namelijk wereldwijd geen consensus over wat slavernij nu precies wel en niet inhoudt, en zelfs binnen verschillende organisaties van de VN verschillen de meningen. Met die reden hebben ze een eigen definitie voor slavernij opgesteld:
Onze definitie voor wat (moderne) slavernij is hebben we gebaseerd op allerlei bronnen, zoals VN-verdragen, ILO conventies, bijvoorbeeld 182 over de ergste vormen van kinderarbeid en definities zoals omschreven door verschillende non-governmental organization (NGO’s). Organisaties als Anti Slavery International, Stop the Traffik en Amnesty International definiëren bijvoorbeeld de ernstige vormen van kinderarbeid als moderne slavernij.
Met onze definitie hebben we op een zo kort en krachtig mogelijk manier proberen weer te geven wat slavernij in de eenentwintigste eeuw is: alle vormen van onbetaalde en/ of gedwongen arbeid, inclusief alle vormen van verboden kinderarbeid.
Als al deze zaken inderdaad onder de noemer moderne slavernij vallen, dan is het helder wat de missie van Tony Chocolonely is: de cacaoketen vrijmaken van moderne slavernij. Maar uit dit antwoord maak ik vooral op dat Tony’s Chocolonely zelf de punten uit de definities heeft gepikt die het beste aansluit bij hun missie, en die onder de noemer (moderne) slavernij scharen. Op de repen lees ik niets over moderne slavernij, maar kom ik wel de term slaafvrij tegen. In alle jaren dat ik de repen van Tony’s in de winkel zie liggen, koop en eet, heb ik zelfs niet eerder gehoord over moderne slavernij. De mensen van Tony’s moeten zich bewust zijn van de associaties die men krijgt bij de woorden slavernij en slaafvrij. En de moeite die je moet doen en de verwarring die het oplevert wanneer je erachter probeert te komen wat moderne slavernij nu precies inhoudt.
Practice what you preach
Het is een mooi streven dat mensen zich inzetten om het voor anderen beter te maken. Het is ook makkelijk om partijen met een nobele missie steviger onder de loep te nemen, juist omdat ze met hun visie de kop boven het maaiveld uitsteken. Het jaarverslag van Tony’s is een mooi voorbeeld van ‘practice what you preach’: maak niet alleen de keten transparant, maar maak ook je eigen missie met bijbehorende financiële en marketingdoelen inzichtelijk. Het is goed om te zien dat Tony’s lastige vragen niet schuwt en dat ze transparantie laten zien. Maar hoe groot het licht is dat ze op de verschillende kanten van de zaak laten schijnen, laat ruimte over voor vragen.
Link naar Tony's Chocolonely's Jaarfairslag 2012
Meer chocolade!
