Online recepten uitwisselen is een populaire bezigheid. Als je op zoek bent naar een recept, vind je op diverse receptensites minstens tien variaties. Maar welk recept is het beste? En als je een bepaald ingrediënt niet kunt of wilt eten, kun je dat dan ook vervangen - en, zo ja, waardoor? Amerikaanse onderzoekers hebben dit alles geanalyseerd. Krijgen we binnenkort receptensites die met je meedenken?
Als je in een kookboek zoekt naar een bepaald gerecht, vind je normaal gesproken één recept. Op receptensites zoals Allrecipes, waar vele amateurkoks recepten uitwisselen, vind je vaak tientallen variaties. Ik - en met mij vele anderen - vergelijk graag al deze recepten, en maak daarop mijn eigen variatie. En het leuke is dat veel mensen ook de moeite nemen om op een recept te stemmen, of om een commentaar te schrijven. Zo krijg je meteen een indruk hoe populair een recept is.
De commentaren bevatten vaak ook suggesties om het recept aan te passen: 'prima recept, maar ik zou de ananas weglaten', 'nog lekkerder met extra ui', 'probeer ook eens met courgette in plaats van aubergine'. Betekenen die toevoegingen dat het originele recept niet goed genoeg is? Integendeel, zo blijkt uit onderzoek (*): recepten waar veel van zulke suggesties worden gegeven, zijn gemiddeld populairder dan recepten waarbij dat niet gebeurt.
In het onderzoek is ook bekeken van welke ingrediënten vaak meer of juist minder wordt genomen, en welke ingrediënten vaak worden vervangen - en welk ingrediënt ervoor in de plaats komt. Hieronder vind je een beknopte samenvatting van de resultaten.
Meer of minder
In het plaatje hierboven zie je hoe vaak voor een bepaald ingrediënt wordt gesuggereerd om er meer (verticale as: hoe hoger, des te vaker) of juist minder (horizontale as: hoe meer naar rechts, des te vaker) van te gebruiken. Sojasaus staat rechtsboven, wat betekent dat vaak wordt gesuggereerd om minder sojasaus te nemen, maar nóg vaker om juist meer sojasaus te nemen. Olie en margarine staan linksonder, wat aangeeft dat we daarvan de hoeveelheden niet zo vaak aanpassen (maar als we dat doen, is het meestal minder margarine en meer olie).
Als je naar de ingrediënten kijkt, valt op dat we vooral de hoeveelheid smaakmakers aanpassen. We wagen ons graag aan een teentje knoflook extra (of een snufje extra knoflookpoeder). Een beetje meer kaneel, basilicum of vanille (-extract) kan ook geen kwaad. Of een scheutje meer citroensap. Gezondheidsbewust als we zijn, reduceren we regelmatig de hoeveelheid vet (mayonaise, boter) en suiker, maar nemen juist wel extra groenten (wortel, tomaat, sellerie).
Als niet, wat dan?
Het is natuurlijk geen kunst om wat extra knoflook aan een recept toe te voegen. Maar wat als je geen zoete aardappel in huis hebt? Dan kun je toevallig wel een yam in huis hebben en die gebruiken, of toch gewone aardappels. In geval van nood kun je in plaats van zoete aardappel ook pompoen of pastinaak inzetten. Als alternatief voor amandelen worden pecan-, cashew- en walnoten gesuggereerd, of zelfs pinda's en zonnebloempitten.
Toegegeven, tussen de automatisch gegenereerde alternatieven zit nogal wat kaf dat je van het koren moet scheiden. Toch kunnen ze een interessante aanvulling zijn op bestaande lijstjes, die vaak nogal voor de hand liggend en beperkt zijn. Als je bijvoorbeeld op zoek bent naar een alternatief voor melk, vind je naast standaard-alternatieven als sojamelk ook minder voor de hand liggende suggesties zoals kokosmelk.
Met al deze gegevens hebben de onderzoekers een 'ingrediënten-vervangingsnetwerk' gebouwd. De plaatjes aan de rechterkant zijn delen van dit netwerk. Mede met behulp van dit netwerk slagen de onderzoekers er heel redelijk in te voorspellen welke variatie van een recept het meest in de smaak zal vallen.
Het zou natuurlijk pas echt interessant worden als het systeem automatisch rekening zou houden met je dieetvoorkeuren - en zou kunnen inschatten welke variatie op een recept voor jou geschikt is en, als je een ingrediënt wilt vervangen, welk alternatief het best bij een gerecht past (voor een aardappelgratin is kokosmelk misschien niet zo geschikt).
Recepten zijn niet heilig
Vooralsnog blijft koken en het schrijven en interpreteren van recepten mensenwerk. Automatische suggesties om bepaalde ingrediënten te vervangen zijn vooral speelterrein voor informatici. Het valt echter niet uit te sluiten dat we binnenkort de eerste 'intelligente' receptensites zullen tegenkomen. In ieder geval laat dit onderzoek zien dat recepten er vooral zijn om te inspireren. Variëren mag!
(*) Chun-Yuen Teng, Yu-Ru Lin Lada A. Adamic
Recipe recommendation using ingredient networks (het artikel vind je hier)
Proceedings Web Science 2012 (to appear)
