Er was een tijd dat een heel redactieteam zowat alle restaurants in België en Nederland in kaart bracht waar je rond Kerstmis vegetarisch kon eten. Nu de vegetarische gast meer en meer aandacht krijgt, is dat onbegonnen werk geworden. Maar we zouden Vegatopia niet zijn als we niet op zoek zouden zijn gegaan naar enkele leuke, volledig vegetarische restaurants die verrassen met een bijzonder kerstmenu. Alle zijn het plekken waar je natuurlijk ook gedurende geheel het jaar een prettige eetervaring kan hebben. Ook zijn we nieuwsgierig naar huidige trends in de restaurantwereld die in de menu's opduiken. In dit artikel een subjectieve greep uit veel lekkers.
Shared dining
Deze door nogal wat foodjournalisten verguisde mode duurt al enkele jaren en blijft aanhouden. Blijkbaar wel tot genoegen van vele chefs én gasten. Hoewel het niet altijd zo makkelijk of hygiënisch is om een bord te delen, gaat dit concept (want zo wordt het ook meestal aangekondigd) met een zekere vijheid gepaard. De dwang van vaste gangenmenu's valt weg en niets belet je natuurlijk om een door jou gekozen gerecht alleen op te eten.
De sympathieke foodbar Pura Vida in Midsland, Terschelling heeft zo een shared dining menu, "Santa's Crazy Table", op 24 december. Op de tafel van de kerstman komt een fingerfood-menu van vier gangen om te delen tegen 55 euro. Je kunt naborrelen na het diner. De chef zelf bepaalt wat je zal eten, zodat het ook nog eens aansluit bij de opkomende Omakase-aanpak, waarbij je zelf niets kiest en afwacht wat er in de keuken bedacht werd.
Omakase in Utrecht
Wie zich helemaal door de chef wil laten verrassen, kan op kerstavond van een diner van vijf gangen genieten bij Vanplanten. Met nog een welkomstdrankje en de belofte dat het heerlijk zal zijn kost het menu slechts 55 euro. Gezien de gekozen geheimzinnige werkwijze zijn dit alle details die we erover kunnen berichten.
Dat is anders bij collega Gys die op kerstavond een al volledig uitgeschreven plantaardig vijfgangendiner aanbiedt voor 49,50 euro.
Producten en ingrediënten
Het menu van Gys illustreert de keuze voor seizoengroenten, liefst van lokale leveranciers, die vele duurzame groenterestaurants maken. Die aankooppolitiek plaatsen ze graag en terecht in de schijnwerper voor de milieubewuste restaurantbezoeker. We komen dan ook een stoet van wintergroenten tegen, zoals gestoofde kool, gestoofde en gerookte knolselderij en aardappel-prei met beurre blanc en smashed oesterzwam met schorseneren en bloemkoolcrème. Waarbij we allerlei smaakmakers en extra's op het bord vergeten te noemen. De champignons als hoofdgerecht en de gestoofde peer als dessert zullen nog meer terugkeren.
Bijvoorbeeld bij het Haarlemse Mama Gaia, het beste restaurant in de 2022 vegan awards. Op 25 en 26 december kun je hier gastronomisch genieten van een vijfgangendiner voor 75 euro, met daarin een arancino met pompoen en belugalinzen, geglaceerde romanesco met pastinaakcrème en - zoals net genoemd - gegrilde maitake met bloemkoolsaus en een dessert met peer, die ons zeker naar Haarlem zullen lokken. Zoals ondertussen steeds gebruikelijker wordt bij fine dining-restaurants vanwege te veel no-shows, wordt een aanbetaling van 25 euro verwacht.
Nog meer fine dining
Fine dining is zeker te vinden bij De Dyck in Woubrugge, temidden van de polders en de eigen moestuin. Deze pleisterplek met een groene Michelin-ster schotelt je dan ook van 21 tot 24 december een menu vol groenten voor. Afhankelijk van het aantal gangen kost het 65 tot 80 euro per persoon. Ook hier komen verschillende champignonsoorten aan bod, naast knolselderij, koolsoorten en aardpeer. De formule om toch de niet-vegetariër ter wille te zijn is sympathiek: niet-vegetarische extra's dienen, tegen een meerpijs, expliciet bijbesteld te worden.
Fine dining of casual dining
Gelukkig heeft fine dining, oftewel gastronomisch dineren met aandacht voor alle details die voor een bijzondere totaalbeleving zorgen, zijn plechtstatige imago afgeworpen. Ook hier staat tegenwoordig een relaxte sfeer centraal, zonder spiedende obers in pak achter je rug. Bovendien hebben deze zaken dikwijls duurzaamheid in hun aankopen en in hun algemeen beleid hoog in het vaandel.
Toch zullen sommigen het nog informelere casual dining verkiezen. Dat de obers soms jobstudenten op sneakers zijn, de inrichting uit tweedehands meubilair bestaat en de kok niet altijd gecertificeerd is, is dan niet zo belangrijk. Als de sfeer verder gezellig is, de prijzen redelijk en het eten voortreffelijk, blijven ze een mooi alternatief tussen fastfood en fine dining.
Zo werkte het duurzame Eetatelier in Arnhem, al sinds 2007 een vaste waarde voor vegetariërs, aan een aantrekkelijk kerstdiner waarvan je, mits je tijdig hebt gereserveerd, op 25 en 26 december kan genieten. Voor vijf verzorgde gangen betaal je 52,50 euro per persoon. Onder voorbehoud - want toen we dit schreven, was men nog aan het experimenteren en proeven - klinkt het hoofdgerecht met zelfgekweekte eikhaas en paarse schijnridderzwam en een rollade met "geen gehakt"-vulling ons als een culinair meesterwerkje.
Onlangs namen we Focus Foodbar uit Tilburg in onze gids op. De keuken bewijst hier haar veelzijdigheid door niet met haar beroemde kroketten en burgers een streetfood-feestje te bouwen, maar door een uitgebreid en gevarieerd kerstdiner van vijf gangen aan te bieden. Dat alles tegen een redelijke prijs van 64,50 euro per persoon.
Wie na al de winterse seizoengroenten en hun afgeleide crèmes heimwee heeft naar de in de vorige jaren zo geliefde vegan wellington heeft ruimschoots de tijd om die van nu tot 23 december te verorberen in de prachtige oude treinwagon van Gare du Nord in Rotterdam. Het viergangenmenu waar hij deel van uit maakt kost 37,50 euro per persoon.
Flexitarisch
We spreken graag onze waardering uit voor de vele flexitarische restaurants die zowel vegetariërs als niet-vegetariërs kunnen bekoren. Meer dan vroeger hebben ze nu een volwaardig plantaardig of vegetarisch menu naast het andere 'normale' menu. Om de Kerst van je niet-vegetarische familielid en die van jezelf niet te vergallen is dat een prima alternatief, temeer daar deze fine dining-zaken doorgaans op alle gebieden topgastronomie leveren.
Laat je bijvoorbeeld verleiden door het hemelse kerstmenu (6 gangen, 80 euro) van Hemelse Modder in Amsterdam. Bij Pollevie in den Bosch vinden we in het kerstmenu groenten van 5 of 6 gangen (79,50 - 95 euro) onder andere bieten, wilde paddenstoelen, aardpeer, pompoen en notenpaté. In Den Haag heeft het duurzame Ethica in zijn vijfgangenmenu van 79 euro onder andere een tartaar van pompoen, een millefeuille met paddenstoelen en spanakopita met boerenkool.
Nu reserveren
We hebben al vaker gemerkt dat je in vele zaken niet zomaar binnen kunt lopen en dat je in de populaire zaken ook kort voor je dagje uit eten nul op het rekest krijgt. Zeker met Kerstmis is het dus belangrijk om tijdig te reserveren. Mocht het toch niet meer lukken, kun je altijd nog voor een verzorgde kerst-afhaalmaaltijd gaan of - en dat is bepaald geen straf - zelf een Vegatopia-kerstmenu maken. Fijne kerstdagen gewenst!
