Wie denk je wel niet dat je bent, dat jij kunt bepalen wat goed of slecht is? dat kun je hoogstens voor jezelf bepalen.
Zo simpel is het dus ook weer niet.
en wat jij goed of slecht vindt kun je volgens mij wel degelijk alleen zelf bepalen. je kunt wel met een groep mensen over dingen waar iedereen min of meer hetzelfde over denkt, afspreken dat iets niet of wel ok is, en een poging doen om iedereen zich eraan te laten houden, maar dan nog is het min of meer een afspraak, en geen hard feit, dat iets goed of slecht is.
Wat goed is, en wat slecht onstaat dus in samenspraak met anderen?
nee, nee, dat bedoel ik niet.
volgens mij onstaat een individuele moraal uit heel veel dingen (niet in de laatste plaats vanuit de heersende ideeen bij de mensen om je heen, trouwens, maar niet zozeer in actieve samenspraak, denk ik)
In die individuele moralen zitten vast wel heel veel dingen die bij de meeste mensen ongeveer dezelfde gevoelens oproepen, en als de meeste mensen in een groep moord slecht vinden, dan wordt het een soort groepsmoraal. (maar dat blijft subjectief; dat een groep mensen iets slecht vindt, maakt niet dat het per definitie slecht
is)
De regels die worden gedestilleerd uit zo'n groepsmoraal kunnen wél in samenspraak ontstaan, en die regels kunnen wetten worden, met sancties als die overtreden worden etc. Maar die groepsmoraal (+regels+wetten) is niet onveranderlijk, noch iedereen en alles omvattend. En daardoor heb je m.i. ook geen maatstaf om aan af te meten wanneer iets per definitie 'goed' of 'slecht' is.
O, en kan iemand die alleen op een onbewoond eiland zit wel immoreel handelen?
Jep, tegen z'n eigen moraal in, waar hij die ook vandaan heeft. (mhmm hoe zat het ookal weer, bijzonder interessant (doch methodisch tamelijk immoreel naar huidige standaarden
) onderzoek naar aangeboren moraal, met dat wolvenkind..? Ik meen dat een aantal gevoelens mbt. onrecht ook bij een kind dat niet bij mensen was opgegroeid aanwezig was, maar ik weet het niet meer precies. Bart, Iknik, Ellen? weten jullie dat?).
En, wanneer ie ontdekt wordt, ook nog eens tegen de moraal van de mensen die hem vinden.