Omega-3 vetzuren

[Suus]

Waarom omega-6-vetzuren bijnemen?
In de westerse voeding is er een groot overgewicht aan  omega-6 vetzuren. Daardoor gebeurt de omzetting van omega-3-vetzuren onvoldoende.

Ik neem het omdat ik last heb van moeheid en PMS.  
Veel natuurgenezers beweren dat bij mensen met allergieën en vermoeidheid de in voeding aanwezige voorloper (linolzuur) minder goed wordt omgezet naar die omega-6-vetzuren (gammalinoleenzuur, ofwel GLA zoals de pillenpotjes vermelden). Daardoor zou ook de laatste stap in de omzetting naar prostaglandine PGE-1 niet goed verlopen.
Ik slik GLA nu twee maanden en merk geen verschil. PMS is wel verminderd, maar ik begon gelijktijdig met vit B6 via de huisarts.
Tja, belanghebbenden (verkopers, fabrikanten) beweren natuurlijk dat je het effect pas na maanden slikken kan oogsten...

[Nick]

Maar als je omega-6 bijneemt zal je toch al vlug een tekort aan omega-3 hebben? Hier klopt iets niet.

[Nick]

[quote author=Maud
Trouwens, ik las ergens dat het belangrijk was dat je omega-3 en omega-6 in een verhouding 1:1 binnenkreeg ofzoiets, maar waar haal ik die omega-6 dan vandaan? Zit die ook in lijnzaadolie?

De verhouding omega-6/omega-3 is gemiddeld 11/1.
De ideale verhouding ligt tussen 5/1 en 3/1.

[Nick]

Weet er iemand of lijnzaadolie=vlaszaadolie?
Ik kom er niet uit.  

[Artemis]

Ik gooi deze even omhoog omdat ik denk dat het heel belangrijk is en ik er nog niets mee doe. Ik krijg de natuurvoedingswijzer, een e-zine van (ik geloof) www.natuurvoeding.nl  en die ga ik nu quoten, ze hebben iets van 6 mailtjes gestuurd over dit onderwerp en ik hoop dat het verhelderend werkt.

Teunisbloem schijnt trouwens ontzettend goed te zijn voor PMS/menstruatieklachten en voor huid, nagels en haar.

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer6
Vetten

Deze week de start van een serie over het ingewikkelde onderwerp vetten. Er bestaan nog steeds veel misverstanden over deze materie. Wij gaan de komende weken proberen er een aantal uit de weg te ruimen zodat u makkelijker een keuze kunt maken uit het grote aanbod in de natuurvoedingswinkel.

Vetten hebben een slechte naam. "Je wordt er dik van en ze zijn slecht voor ons hart en bloedvaten", denken veel mensen. De werkelijkheid ligt veel genuanceerder. Er zijn namelijk heel gezonde vetten en er zijn vetten die we zoveel mogelijk moeten beperken. Wanneer u verpakkingen leest, komt u heel veel termen tegen. Verzadigd vet, transvetzuren, enkelvoudig onverzadigd vet, meervoudig onverzadigd vet, linolzuur, alfa-linoleenzuur, omega-3 en omega-6. Deze termen vragen om uitleg want ze zorgen voor veel verwarring. Want verzadigd vet betekent niet dat u daardoor een meer verzadigd gevoel krijgt en van transvetzuren raakt u niet in trance. Maar wat betekent het dan wel?

Daarvoor moeten we kijken naar de opbouw van vetten. Het kleinste deeltje vet, het vetmolecuul, bestaat uit vier onderdelen. Eén daarvan is glycerol. U kunt het zich voorstellen als een verbindingsstuk, een hoofdletter E. Aan elk uiteinde van deze E zit een vetzuur vast, dus totaal drie vetzuren per molecuul.
Er zijn drie soorten vetzuren en alle vette voedingsmiddelen bevatten meestal alle drie de soorten. Wel is er een globale indeling te maken, waarbij gekeken wordt naar het meest voorkomend type vetzuur.

Rijk aan verzadigde vetzuren: volle melkproducten (roomboter, slagroom, volvette kaas), vet vlees, kokos, palmvet, cacao.
Rijk aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren: olijven, olijfolie, pinda's, arachideolie (pindaolie), koolzaadolie, zonnebloemolie met een hoog gehalte aan oliezuur (high oleïc olie), avocado, ei, noten en notenolie (met uitzondering van walnoten).
Rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren: zaden en zadenolie (zonnebloem, lijnzaad, sesam, saffloerolie), tarwekiemolie, walnoten(olie), sojaolie, druivenpitolie en vette vis.

In onze voeding moeten we de verzadigde vetzuren en de transvetzuren zoveel mogelijk beperken en de onverzadigde vetzuren kunnen daarvoor in de plaats komen.

Functies van vetten
Waarom hebben wij vetten nodig?

als geconcentreerde energiebron
als drager van de in vetoplosbare vitamines: A, bètacaroteen, D, E en K
als leverancier van de essentiële vetzuren: linolzuur en alfa-linoleenzuur
als smaakmaker (een extreem vetarme voeding is niet erg smaakvol)
ze geven een verzadigingsgevoel
noodzakelijk voor een goede stoelgang

Weetjes
Hoe moet ik recepten met harde vetstof omzetten in recepten met plantaardige olie?
50 gram harde vetstof komt overeen met 1 eetlepel olie. Let op: als u in recepten voor taarten en koekjes boter vervangt door olie, kan de structuur van het bakwerk veranderen.

Hoe kan ik spatten van plantaardige olie voorkomen?
Voedingswaren goed afdrogen en niet te koud in de pan doen. Verder de pan zeer goed afwassen (niet in sop, uitsluitend heet water gebruiken) om alle restjes van de bodem weg te halen.

Weet u wat het verschil is tussen olie en vet?
Het verschil tussen oliën en vetten is dat oliën bij kamertemperatuur vloeibaar zijn en vetten vast. Vetten bestaan namelijk voornamelijk uit verzadidge vetzuren die bij kamertemperatuur stollen. Olie blijft vloeibaar vanwege het hoge gehalte aan onverzadigde vetzuren.

De volgende keer gaan we de bijzondere high oleïc zonnebloemolie bespreken.

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer7
BIOLOGISCHE HIGH OLEÏC ZONNEBLOEMOLIE

In de vorige Natuurvoedingswijzer beloofden we voor u de bijzondere high oleïc zonnebloemolie te bespreken.

Een belangrijk aspect in de voorgaande editie is het voedingsadvies om in ons eetpatroon de verzadigde vetzuren en de transvetzuren zoveel mogelijk te beperken en in de plaats daarvoor onverzadigde vetzuren te gebruiken.

Plantaardige oliën met een hoog gehalte aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren staan momenteel sterk in de belangstelling. Aan de samenstelling van deze olie worden namelijk steeds meer gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven. Het belangrijkste enkelvoudig onverzadigd vetzuur wordt ook wel oliezuur genoemd. Olijfolie staat er om bekend. Oliezuur heeft een gunstige werking op de cholesterolhuishouding in het lichaam en is daardoor een effectief middel in de strijd tegen hart- en vaatziekten.

Er is nu een nieuw soort olie met een hoog percentage aan oliezuur: high oleïc zonnebloemolie van het biologische merk Fertilia. High oleïc betekent 'hoog oliezuurgehalte'.
Deze olie is afkomstig van een speciaal ras zonnebloemen dat van oorsprong in Zuid-Italië en op het eiland Sardinië voorkomt. De olie die uit deze zonnebloempitjes geperst wordt, heeft van nature een andere vetzuursamenstelling dan zijn 'gewone' broertje. Het heeft dus niets met genetische manipulatie te maken. Wist u trouwens als u biologische producten gebruikt dat daar geen genetische gemanipuleerde grondstoffen voor gebruikt worden? Dat is zelfs bij de wet vastgelegd!

Biologische high oleïc zonnebloemolie bevat bijna vier maal zoveel oliezuur als de gewone zonnebloemolie! Door zijn gunstige werking is het één van de beste plantaardige oliën.
Ter vergelijking (% enkelvoudig onverzadigde vetzuren):
high oleïc zonnebloemolie ruim 80 %
olijfolie ca. 75 %
arachide (pinda)olie ca. 59 %
zonnebloemolie ca. 22 %

Geschikt om in te bakken en frituren
Oliën met een hoog gehalte aan enkelvoudig onverzadigd vetzuur zijn erg stabiel. Dat wil zeggen dat deze goed bestand zijn tegen verhitting en de inwerking van zuurstof (oxidatie).
Deze olie is dus zeer geschikt om te verhitten. U kunt er mee bakken, braden, wokken en zelfs frituren. Uiteraard is deze olie ook koud te gebruiken in salades en dressings. High oleïc zonnebloemolie is bovendien neutraal van kleur, geur en smaak.

Olie in de kou
Deze olie kan letterlijk en figuurlijk door de kou bevangen worden!
Als oliën die rijk zijn aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren te koel bewaard worden, gaan ze stollen en ontstaan er witte vlokken. Dit proces kan al ontstaan bij temperaturen onder de 18ºC. High oleïc en olijfolie kunnen zelfs vrijwel helemaal vast worden. Uitgevlokte olie is zeker niet bedorven. Wanneer de olie weer op kamertemperatuur gebracht wordt, verdwijnen de witte vlokken vanzelf. De fles kan ook in een bak met handwarm water geplaatst worden. Om deze reden raden wij u af om deze olie in de koelkast te bewaren. De beste bewaarplaats is in de kelder(kast) of het keukenkastje.

In het kort nog eens de belangrijkste voordelen van biologische high oleïc zonnebloemolie:

Bevat méér enkelvoudig onverzadigd vetzuur (oliezuur) dan olijfolie.
Goed voor een verantwoord cholesterolgehalte.
Biologisch geteeld, daarom gegarandeerd vrij van genetische manipulatie.
Beter bestand tegen hoge temperaturen en zuurstof; bovendien neutraal van kleur, geur en smaak.

Welke producten uit de natuurvoedingswinkel bevatten dit 'gezonde extraatje'?

Fertilia High oleïc olie 0,5 literfles  is geschikt om te braden, frituren en te bakken
MolenAartje BioXtra aardappelchips Italian & Mexican  Deze chips zijn gebakken in high oleïc olie en door een speciaal bakproces bevatten ze tevens 40% minder vet dan andere chips!
Chocoreale chocopasta's voor op brood in de smaken choco, hazelnoot en duo
MolenAartje Carobella carobepasta's voor op brood in de smaken choco, hazelnoot en duo

De volgende keer geven wij aandacht aan lijnzaadolie en het "Budwigpapje" met recept.

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer8

Lijnzaadolie

Lijnzaadolie wordt koud geperst uit vlaszaad en is de enige plantaardige olie dat meer omega-3 dan omega-6 vetzuren bevat. Dat maakt deze olie zo uniek en waardevol voor onze gezondheid. De omega-3 en omega-6 vetzuren behoren tot de essentiële vetzuren en deze begrippen zullen eerst uitgelegd worden.

Essentiële vetzuren
Er zijn twee essentiële vetzuren, linolzuur en alfa-linoleenzuur, en deze behoren tot de meervoudig onverzadigde vetzuren. Essentieel wil zeggen dat we ze niet zelf kunnen maken, maar door middel van de voeding dagelijks moeten opnemen.
Linolzuur behoort tot de omega-6 vetzuren en alfa-linoleenzuur tot de omega-3 vetzuren. Dit is een indeling die met de chemische structuur te maken heeft. Beide "families" zijn belangrijk en het wordt steeds duidelijker dat een goede verhouding tussen deze twee noodzakelijk is voor onze gezondheid.
De afgelopen jaren heeft echter de nadruk in de voedingsvoorlichting en industrie met name gelegen bij linolzuur. Daardoor is er een relatief tekort ontstaan van de omega-3 vetzuren. Zo krijgen koeien maïs als veevoer, terwijl ze vroeger lijnzaadkoeken kregen. De levertraandruppels, rijk aan omega-3 vetzuren, die ieder kind vroeger kreeg raakten uit de gratie.

Omega-3 vetzuren: lijnzaadolie en vette vis
Tot de omega-3 vetzuren behoren, behalve alfa-linoleenzuur, ook de vette visvetzuren (afgekort als EPA en DHA). Deze kunnen we zelf maken uit alfa-linoleenzuur maar dus ook door het eten van vette vis tot ons nemen.
Bij de behandeling van tal van chronische aandoeningen zijn heilzame effecten gevonden van zowel omega-3 vetzuren uit vis als uit lijnzaadolie. Het gaat vaak om ziekten die momenteel veel voorkomen: hart- en vaatziekten, allergieën, eczeem, psoriasis, astma, reuma, diabetes, oogziekten, maagdarmontstekingen, dementie, depressies en hyperactiviteit (ADHD).
Alfa-linoleenzuur komt vooral voor in lijnzaadolie. In mindere mate in koolzaadolie, walnoten(olie), tarwekiemolie en sojaolie. Deze laatste vier bevatten echter meer linolzuur dan alfa-linoleenzuur, maar in verhouding kunnen ze ook een bijdrage leveren aan de omega-3 vetzuren.

Balans omega-3 en omega-6 herstellen
Om weer in een goede balans te komen, kunt u het beste iedere dag 1 of 2 eetlepels lijnzaadolie of Lynolax dieetolie (lijnzaadolie met tarwekiemolie) gebruiken, regelmatig vette vis eten en de linolzuurrijke producten, zoals saffloerolie en zonnebloemolie wat beperken.

Johanna Budwig: lijnzaadolie is de beste olie voor onze gezondheid
Reeds in de jaren vijftig ontdekte Johanna Budwig dat de combinatie van kwark met koudgeperste lijnzaadolie spectaculaire gezondheidseffecten heeft.
En nog steeds wordt het "Budwig-papje" binnen de natuurgeneeskunde vaak voorgeschreven.
Johanna Budwig studeerde farmacologie en chemie en promoveerde zowel in de chemie, de biochemie, de fysica als de farmacologie. Haar onderzoek richtte zich op de rol van diverse vetzuren in relatie tot de menselijke stofwisseling. Het resultaat van haar onderzoek kan als volgt worden samengevat:

Verzadigde vetzuren werken nadelig op onze stofwisseling
Onverzadigde vetzuren hebben een positief effect
Meervoudig onverzadigde vetzuren zijn onmisbaar en kunnen genezend werken
Diverse soorten olie werden door haar onderzocht en lijnzaadolie bleek superieur.

Wat is een Budwig-papje?
De basis is (magere) kwark met koudgeperste (biologische) lijnzaadolie: 100 gram kwark met 3 eetlepels olie. De hoeveelheid olie is zeker in het begin voor de meeste mensen te veel. Er kan dan begonnen worden met kleinere hoeveelheden olie en die langzaam verhogen. Twee eetlepels is vaak het maximum dat de meeste mensen nog smakelijk vindt. Meer kwark is natuurlijk ook mogelijk.
Dit basismengsel kan op verschillende manieren gebruikt worden. Belangrijk hierbij is dat de lijnzaadolie niet verhit wordt!

Recepten voor diverse maaltijden
Ontbijt
Kwark / olie mengsel, eventueel verdunnen met karnemelk of yoghurt of vruchtensap of diksap.
De volgende producten kunnen toegevoegd worden:

Vers of gedroogd fruit
Graanvlokken of muesli
Lecithine
Noten of zaden
Beetje honing of ander natuurlijk zoetmiddel
Verschillende combinaties zijn dus mogelijk: varieer zoveel mogelijk.

Lunch
Kwark/olie mengsel als broodbeleg; zowel zoet als hartig is mogelijk
Zoet: suikervrije jam, honing, dadelstroop, graanstroop
Hartig: (verse) kruiden, specerijen, beetje zeezout en/of rauwkost erdoor roeren

Diner
Gebruik het kwark/olie mengsel als dressing voor de rauwkost door er citroensap of een natuurlijke azijnsoort aan toe te voegen met kruiden en specerijen.
Dit mengsel kunt u ook als een koude saus bij de maaltijd serveren.

Lijnzaadolie en Lynolax-dieetolie zijn verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels. Een geopende fles dient u in de koelkast te bewaren.

In de volgende natuurvoedingswijzer zullen we dieper ingaan op de goede balans tussen omega-3 en omega-6 vetzuren met praktische adviezen.

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer9
Natuurvoedingswijzer 9

Goede balans omega-3 en omega-6 vetzuren belangrijk

In de vorige natuurvoedingswijzer zijn we wat dieper ingegaan op de omega-3 vetzuren met als belangrijkste plantaardige vertegenwoordiger lijnzaadolie. Dit keer komen de omega-6 vetzuren aan de orde en de goede balans tussen die twee.

Omega-6 vetzuren
Tot de essentiële vetzuren behoort ook linolzuur, het vetzuur waar de afgelopen jaren zoveel aandacht aan is geschonken in de voedingsvoorlichting en productontwikkeling. De linolzuurrijke dieetmargarines zijn waarschijnlijk het bekendste voorbeeld. Meer natuurlijke linolzuurrijke producten zijn vooral saffloer- en zonnebloemolie.
Uit linolzuur kunnen wij in ons lichaam gamma-linoleenzuur en arachidonzuur, ook meervoudig onverzadigde vetzuren, maken.
Gamma-linoleenzuur komt voor in teunisbloemolie, bernagieolie, spirulina en zwarte bessenzaadolie en zijn in de vorm van supplementen of oliemengsels te koop. In een aantal landen om ons heen is teunisbloemolie zelfs officieel erkend als geneesmiddel bij de behandeling van (atopisch) eczeem. Ook bij andere huidproblemen en PMS (Premenstrueel Syndroom) kan het worden ingezet.
Arachidonzuur komt in dierlijke voedingsmiddelen voor: vlees, ei en melkproducten. Voor onze gezondheid is het beter om als volwassene niet te veel arachidonzuur binnen te krijgen. Baby's hebben het wel nodig, omdat ze nog niet goed in staat zijn om linolzuur om te zetten. Moedermelk bevat arachidonzuur, maar ook gamma-linoleenzuur en de visvetzuren. De hoeveelheden zijn echter wel afhankelijk van de voeding van de moeder. In een aantal flesvoedingen zijn tegenwoordig ook visvetzuren toegevoegd.

Functies omega-3 en omega-6 vetzuren
De omega-3 en omega-6 vetzuren zijn belangrijk voor het instandhouden van de structuur van de celmembranen, de opbouw van hersenweefsel, het netvlies van onze ogen en voor de vorming van hormoonachtige stoffen. Deze laatste grote groep stoffen heeft een functie bij belangrijke stofwisselingsprocessen zoals ontstekingsreacties, de regulering van de bloeddruk, immunologische processen (weerstand!) en de bloedstolling. Daarom worden oliën, die rijk zijn aan deze vetzuren, bij veel ziekten aangeraden en is het zeker ook preventief belangrijk dat onze voeding voldoende bevat, maar dan wel in een goede verhouding.

Verhouding tussen omega-3 en omega-6 belangrijk
Hieronder een overzicht van de verhoudingen in enkele oliën.
Omega-3 Omega-6
Lijnzaadolie 4 1
Koolzaadolie 1 2
Balans Xtra olie (Natufood) 1 3
Walnoten 1 4
Walnootolie 1 9
Tarwekiemolie 1 8,5
Sojaolie 1 8,5
Olijfolie 1 10
Saffloerolie 1 200
Zonnebloemolie 1 90

Er is nog geen overeenstemming bereikt wat de meest optimale verhouding is. Wetenschappers denken 1: 1 tot 4 met een maximum van 1:10. Dus ongeveer evenveel of vier (maximaal 10) keer zoveel omega-6 vetzuren dan omega-3 vetzuren. De maximale verhouding is afgeleid van olijfolie naar aanleiding van het onderzoek naar de positieve invloed van Mediterrane voeding voor onze gezondheid.

Aanbevolen hoeveelheid per dag
Voor volwassenen en kinderen vanaf 4 jaar adviseert de Gezondheidsraad
Meervoudig onverzadigde vetzuren maximaal 12 en% 1)
Linolzuur 2 en% 1)
Alfa-linoleenzuur 1 en% 1)
Omega-3 vetzuren uit vis 0,2 gram per dag
1) En% = het percentage van de totale inneming van energie.

Praktischer vertaald is dit voor iemand, die 2000 kcal per dag verbruikt (gemiddelde noodzakelijke hoeveelheid energie voor volwassen persoon zonder zware arbeid):

Maximaal 26 gram meervoudig onverzadigde vetzuren
4,5 gram linolzuur en
Ruim 2 gram alfa-linoleenzuur per dag. Maar wat meer van deze twee essentiële vetzuren in onze voeding kan geen kwaad als ze maar in een goede verhouding gebruikt worden. Dus niet extreem veel linolzuur!
Door 1 of 2 keer per week vette vis te eten krijgen we de omega-3 vetzuren uit vis binnen, want 100 gram vette vis bevat gemiddeld 1,5 tot 2 gram omega-3 vetzuren.
Vegetariërs zullen relatief veel meer alfa-linoleenzuur nodig hebben, want voor 1 gram visvetzuren is ongeveer 10 gram alfa-linoleenzuur nodig. Lijnzaadolie is dan zeker aan te raden: één eetlepel bevat ongeveer 9 gram alfa-linoleenzuur.

Niet dik van extra essentiële vetzuren
Door voldoende essentiële vetzuren worden de celmembranen meer doorgankelijk voor voedingsstoffen en neemt de verbranding in de lichaamscellen toe. Daarom leidt extra inname van producten rijk aan essentiële vetzuren in een goede verhouding niet tot extra overgewicht maar levert eerder een bijdrage tot gewichtsafname.

De theoretische uitleg over deze, voor onze gezondheid zo belangrijke omega-3 en omega-6 vetzuren, wordt de volgende keer afgesloten met meer praktische adviezen voor uw dagelijkse voeding.

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer10
De transvetzuren

In de serie over vetten hebben we het over de verzadigde, enkelvoudig onverzadigde, meervoudig onverzadigde, omega-3 en omega-6 vetzuren gehad, maar nog niet over de zogenaamde transvetzuren. Van deze vetzuren raken we echt niet in trance, maar omdat de meeste transvetzuren erg nadelig voor onze gezondheid zijn is het wel belangrijk om er aandacht aan te schenken.

Wat zijn transvetzuren?
De plantaardige oliën, die erg rijk zijn aan onverzadigde vetzuren, kunnen niet op grote schaal gebruikt worden voor het bakken van bijvoorbeeld koekjes, tenzij ze worden omgezet van een vloeibare olie in een vaster vet. Dit industriële proces wordt het harden (hydrogeneren) van vetten genoemd. Bij volledige harding blijven uitsluitend verzadigde vetzuren over. Daarom wordt meestal gedeeltelijk gehard. Hierbij worden onverzadigde vetzuren van de zogenoemde cisvorm omgezet in de transvorm. Voor de biochemici onder ons: bij cisvorm zitten de waterstofatomen van de dubbele binding aan dezelfde kant van het molecuul en de transvorm aan tegenovergestelde kanten.
Alle natuurlijke, niet geharde, plantaardige vetten bevatten de onverzadigde vetzuren in de cisvorm. In veel voedingsmiddelen worden echter geharde plantaardige vetten gebruikt, waardoor deze producten veel onverzadigde transvetzuren kunnen bevatten.

In welke producten komen deze niet-natuurlijke transvetzuren voor?
De transvetzuren die bij het harden ontstaan hebben een starre structuur, zijn erg stabiel, hebben een hoog smeltpunt en zijn vast bij kamertemperatuur. Ideaal voor de voedingsmiddelenindustrie om er margarine, halvarine, koekjes en frituurvet van te maken.
De margarinefabrikanten zijn er in Nederland, vanaf eind 1995, in geslaagd het ontstaan van transvetzuren tot een minimum (1% transvetzuren) te beperken. Frituurvetten en vetten voor grootgebruikers zijn echter nog niet aangepast en kunnen daarom nog een forse hoeveelheid transvetzuren bevatten door het hardingsproces dat ze ondergaan.
De belangrijkste bronnen van niet-natuurlijke transvetzuren zijn daarom:

Gebakken, voorgebakken en gefrituurde waren zoals patat, chips en andere snacks.
Koekjes, croissants, cake, gebak, crackers en andere bakwaren.
Veel kant-en-klaar producten


Staat de hoeveelheid transvetzuren op het etiket vermeld?
Helaas nog lang niet bij alle voedingsmiddelen. Alleen op margarinesoorten staat het vermeldt. U kunt wel letten op de term gehard plantaardig vet/olie dan weet u zeker dat het product rijk is aan transvetzuren. De fabrikanten laten de laatste jaren echter steeds vaker de term gehard weg, omdat deze vermelding geen wettelijke verplichting is. Bij navraag wordt dan geantwoord: "Het vet in snacks, bakkerijproducten etc. is altijd gehard, dus dat zetten we er niet meer op."  
Dit klopt wel voor de meeste producten in de supermarkt, maar absoluut niet voor de producten in de natuurvoedingswinkel! Als er niets vermeld staat over het harden, dan kunt u er vanuit gaan dat het om geharde vetten gaat en dus transvetzuren bevat. Nog erger is het als fabrikanten de transvetzuren als onverzadigde vetzuren meetellen bij het opgeven van de voedingswaarde. Dat is misleiding ten top.***

Natuurvoedingsproducenten gebruiken geen geharde plantaardige vetten
Binnen de natuurvoedingswereld zijn nooit geharde plantaardige vetten gebruikt, men vond het harden een onnatuurlijk proces. Reformmargarine en biologische margarine worden, om deze reden, buiten de koelkast wel sneller dun, vooral als het warm weer is. Ook de chips, koekjes en dergelijke uit de natuurvoedingswinkel bevatten ongeharde vetten: kijkt u maar op het etiket. Er wordt gebruikt gemaakt van ongeharde palmolie, palmpitolie en kokosolie. Deze natuurlijke tropische vetsoorten zijn bij kamertemperatuur van nature al vrij vast en zijn heel wat beter voor uw gezondheid dan de geharde plantaardige vetten!

Negatieve gezondheidseffecten van transvetzuren
Johanna Budwig waarschuwde destijds al voor het schadelijke effect van transvetzuren en is altijd roomboter of reformmargarine en andere natuurlijke vetten blijven adviseren aan haar patiënten.

De transvetzuren blijken namelijk veel nadeliger voor ons biologisch systeem dan de natuurlijke verzadigde vetzuren!

Daarom is het belangrijker voor uw eigen gezondheid om transvetzuren zoveel mogelijk te vermijden.
Wetenschappelijk onderzoek maakt melding van de schadelijke effecten van transvetzuren in relatie tot hart- en vaatziekten, diabetes, laag geboortegewicht, overgewicht, kanker en een slecht werkend immuunsysteem. Ook de belangrijke functies van de essentiële vetzuren (omega-6 en omega-3) worden sterk geremd door transvetzuren!

Natuurlijke transvetzuren in dierlijke voedingsmiddelen niet slecht
Transvetzuren komen van nature in kleine hoeveelheden (gemiddeld minder dan 2% van het totale vet) voor in vlees en melkproducten, maar deze natuurlijke dierlijke transvetzuren hebben eerder een positieve en in ieder geval geen negatieve werking op ons lichaam.

Ontstaan transvetzuren ook bij bakken en braden?
Het proces van harden kan niet bij u in de keuken plaatsvinden, dus er ontstaan bij het roerbakken in olie geen transvetzuren of verzadigde vetzuren zoals helaas soms beweerd wordt.

Aanbevolen maximale hoeveelheid transvetzuren
De inneming van vet krijgt bij de nieuwe aanbevelingen door de Gezondheidsraad in juli 2001 veel aandacht. Voor transvetzuren is het advies: zo laag mogelijk en maximaal 1 % van de totale hoeveelheid energie. Hiermee geeft ook de Gezondheidsraad aan dat deze vetzuren erg nadelig zijn voor onze gezondheid.

Het zal u duidelijk zijn dat ook ten aanzien van de vetten geldt: laat het natuurlijke zo natuurlijk mogelijk, dat is het gezondst.
In de natuurvoedingswinkel vindt u een groot assortiment producten zonder de nadelige plantaardige transvetzuren.

De volgende natuurvoedingswijzer zal ter afsluiting van de serie over vetten praktische vetadviezen bevatten en een recept.


***toevoeging plien, dit is misschien leuk voor de KVW.
(ik edit alle berichten omdat er rare combinaties verschijnen ipv een " of ' enz.)

[Artemis]

Natuurvoedingswijzer11

Praktische vetadviezen en heerlijke recepten

Na alle theorie over goede en slechte vetten nu ter afsluiting een aantal praktische vetadviezen voor uw maaltijden.

Algemene adviezen
Gebruik zoveel mogelijk voedingsmiddelen uit de natuurvoedingswinkel, deze bevatten geen geharde vetten, dus geen schadelijke transvetzuren.
Biologische koudgeperste olie heeft de voorkeur.
Oliën met veel meervoudig onverzadigde vetzuren zijn erg gevoelig voor zuurstof (oxidatie). Daarom deze oliën goed afgesloten bewaren, niet langer dan noodzakelijk open laten staan en niet gebruiken voor hoge verhitting. Sesamolie is de enige uitzondering: deze olie is vrij stabiel.
De volgende oliesoorten nooit verhitten en na opening in de koelkast bewaren: lijnzaadolie, tarwekiemolie, walnootolie, Natufood Vitaal Balans Xtra olie, Vrouw Xtra olie en Man Xtra olie.
Arachideolie, high oleïc zonnebloemolie, kokosolie, koolzaadolie, (milde) olijfolie en roomboter kunnen gebruikt worden voor gerechten die hoger verhit moeten worden. Deze vetbronnen bevatten hoofdzakelijk enkelvoudig onverzadigde vetzuren en/of verzadigde vetzuren en zijn daardoor van nature stabieler.

Voor ontbijt en lunch
Budwigpapje: zie voor recept natuurvoedingswijzer 8
Muesli met noten en/of zaden.
Als broodsmeersel: biologische (dynamisch) roomboter of margarine/halvarine (biologisch of reform) of olijfolie
Broodbeleg: amandelpasta, avocado, cashewnotenpasta, gemengde notenpasta, hazelnootpasta, humus, pindakaas, tahin (sesampasta), tapenade (olijvenpasta), vette vis, zonnebloempasta.
Zoet broodbeleg: chocoladepasta van Chocoreale, carobepasta van MolenAartje (beiden met high oleïc zonnebloemolie)
Bij broodmaaltijden: rauwkost aangemaakt met olie en azijn

Voor de warme maaltijd
Voor visliefhebbers: één of twee keer per week vette vis: haring, makreel, tonijn, sardientjes, zalm (biologisch gekweekt). Zowel vers als uit blik kunt u gebruiken.
Rauwkost met olie/azijn dressing eventueel nog noten of licht geroosterde zaden toevoegen
Groenten roerbakken in olie
Door gekookte en afgegoten (volkoren) pasta of (zilvervlies) rijst olie mengen
Op het bord een scheutje olie aan het eten toevoegen
Vlees bakken in roomboter met milde olijfolie/ high oleïc zonnebloemolie


Onderstaande recepten zijn voor 4 personen

Noten-pepersaus
Deze pittige saus uit Syrië smaakt heerlijk over uw graangerechten.
150 g fijngehakte walnoten, pistachenoten, pijnboompitten en amandelen
2 rode Spaanse pepertjes, zeer fijn gesneden
sap van een halve citroen
zout
olijfolie
fijngesneden peterselie
Vermeng de noten, pepertjes en citroensap. Voeg zout naar smaak toe. Roer er wat olijfolie door om het smeuïg te maken. Serveer de saus in een kommetje en garneer met fijngehakte peterselie.

Salade
Oosterse vruchten- en notensalade
10 dadels
1 goudrenet
100 g ongezouten gemengde noten
4 vijgen
1 eetlepel (room)boter
kropsla
1 tomaat
notenolie
appelazijn
zout
peper
Vermeng de olie, azijn, zout en peper. Snijd de dadels in vieren en verwijder de pitten. Versnipper de goudrenet, verdeel de vijgen in stukjes en hak de noten. Meng alles door elkaar met de eetlepel gesmolten boter.
Schep de vruchtenmassa op een met slablaadjes bedekte schaal, leg er plakjes tomaat omheen en besprenkel het geheel met de dressing.

Hoofdgerecht
Notenrijst met kruidige paksoi
250 gram pandanrijst (jasmijnrijst)
150 gemengde, ongezouten noten
75 gram gewelde ongezwavelde abrikozen
1 teen knoflook
1 rode paprika
2 struikjes paksoi
3 eetlepels olijfolie
125 gram verse kruiden-roomkaas

Kook de rijst volgens de aanwijzing op de verpakking gaar. Hak de noten grof en snijd de abrikozen in stukjes. Maak de paprika schoon en snijd hem in blokjes. Snijd de gewassen paksoi in reepjes. Verhit de olie in de wok en pers de knoflook er boven uit. Bak de paprika en knoflook twee minuten in de hete olie. Voeg de paksoi toe en roerbak vier minuten mee. Voeg de roomkaas toe en laat het smelten. Schep de noten en abrikozen door de rijst.
Serveer de rijst met de kruidige paksoi.

Nagerecht
Kwark met noten en choco
250 g kwark
100 g gemengde ongezouten noten, fijngehakt
50 g geraspte bittere chocolade
40 g oerzoet of 1 dl ahornsiroop
¼ liter soja- of koffieroom
Roer de kwark, noten, chocolade, oerzoet of ahornsiroop en de soja- of koffieroom goed door elkaar. Houd vier eetlepels gehakte noten apart. Verdeel het geheel over 4 dessertcoupes. Garneer met de resterende gehakte noten.

[Hizikigrrrl]

Ergens op http://www.drweil.com (uiteraard kan ik het nu niet meer terugvinden) stond dat mannen beter geen lijnzaadolie kunnen gebruiken, maar dat vers gemalen lijnzaadzaadjes beter voor hen zijn.

[Hizikigrrrl]

Weet iemand of hennepzaadjes en of -olie al in NL verkrijgbaar zijn?
Of bij een betrouwbaar bedrijf in het buitenland online te bestellen zijn?

Welk merk verkoopt teunisbloemolie in vega capsules?

[Christiaan]

Weet iemand of hennepzaadjes [...] in NL verkrijgbaar zijn?

duh!

[willem1940]

Hennepzaad koop je gewoon in diervoedings-winkels. Het zit ook in tamelijk veel mengvoeders voor vogels.

Je kunt er je eigen wietplanten mee kweken en de meeste winkeliers hebben er geen moeite mee, als er meer typen op voorraad zijn, om je te vertellen welk wat "sterker" is dan andere.

Verwacht niet dat je er sterktes mee haalt zoals die in de coffeeshops verhandeld worden.

Maar sterker dan hop is het altijd.

Er bestaat voorlichting in boekjes en ook op Internet over het kweken van hennep.

Voor de meeste toepassingen moeten mannetjesbloemen tijdig worden verdelgd.

Ik heb wel eens horen beweren dat hennep-blaadjes lekker zijn als soepkruid; zelf niet geprobeerd. Zal denk ik wel net zo stug zijn als Lavas (maggiplant) die je na het koken beter kunt verwijderen.

Is hennep-OLIE eigenlijk wel "gedoogd"?

[Hizikigrrrl]

Hennepzaad koop je gewoon in diervoedings-winkels. Het zit ook in tamelijk veel mengvoeders voor vogels.

Nee, dat is lekker voor mijn imago, zeg  .


Maarre, kom ik op jou over als een dope-head ofzo?!


Hennepzaadjes en hennepolie zijn rijk aan de juiste essentiele vetzuren. Een rapport wat ik jaren geleden las, vergeleek het zelfs met vette vis.

Je wordt er niet high van, want de werkzame stof THC zit er niet in.

Je hebt immers verschillende soorten hennepplanten binnen het ras, en van deze die ik bedoel wordt je dus niet stoned or whatever :ylsuper:.

[willem1940]

... Maarre, kom ik op jou over als een dope-head ofzo?! ...

Nee hoor, ik vind juist dat je haar zo leuk zit.

Maar voorzover mij bekend zit in AL die planten dat stofje, ook in Hop, alleen niet in allemaal even veel.

[Apraxia]

Je hebt immers verschillende soorten hennepplanten binnen het ras, en van deze die ik bedoel wordt je dus niet stoned or whatever :ylsuper:.

Das jammer

[willem1940]

Lijnzaad gaven wij vroeger als "extra'tje" aan knaagdieren; muizen kregen er een mooi glimmende vacht van.

Sommige mensen hapten gekookt lijnzaad als laxeermiddel.

Innemen hoeft dus waarschijnlijk niet schadelijk te zijn, maar mijn gevoel hield me altijd tegen om ervan te proeven. Het kan natuurlijk zijn dat iemand een "gat in de markt" heeft ontdekt, denk aan het beroemde sprookje "de nieuwe kleren van de keizer".

Verder ken ik het spul alleen als TECHNISCHE hulp/grond-stof (ruikt niet lekker); erg goed als verfraaiende hout-verduurzamer, dan moet er liefst wel een scheutje "sikkatief" in (zo klinkt dat woord in de verfhandel). "Schrootjes-"wanden krijg je er heel mooi mee.

In mijn encyclopedie staat er NIETS bij over toepassing in voeding.

In de bereidings-beschrijving zie ik geloof ik ook geen eetbare hulpstoffen, maar zo te zien ook niets echt gevaarlijks behalve misschien benzine.

De term "veevoeder" windt mij ook niet echt op.

====
lijnolie, goudbruin gekleurde, drogende olie met karakteristieke geur, die uit lijnzaad wordt gewonnen. In een dunne laag uitgestreken, gaat lijnolie aan de lucht in korte tijd in een vaste film over. Van deze eigenschap is van oudsher bij de bereiding van verven gebruik gemaakt. Lijnolie wordt door persen van het gekneusde zaad, dat ca. 37% olie bevat, in hydraulische of wringerpersen gewonnen. Vroeger werd een zeer gewaardeerde kwaliteit verkregen door het zaad niet te verwarmen (koudgeslagen lijnolie); maar om tot een hogere opbrengst te komen, wordt het zaad thans tot ca. 70 à 80 °C verwarmd en bij deze temperatuur geperst. Er resteert dan een lijnkoek met ca. 4% vet, die tot veevoeder wordt verwerkt. Tegenwoordig wordt lijnolie ook door extractie met benzine gewonnen, waarbij een hogere olieopbrengst wordt verkregen. Lijnolie bestaat uit de glyceriden van verschillende vetzuren, en wel van 50 à 55% linoleenzuur, 25% oliezuur, 10% linolzuur en 10% verzadigde vetzuren (palmitine- en stearinezuur). Aan de aanwezigheid van de grote hoeveelheid van het sterk onverzadigde linoleenzuur dankt lijnolie haar drogende eigenschap. Een glyceride van linoleenzuur ziet er zo uit:
Bij blootstelling aan zuurstof worden de verzadigde verbindingen -C:C- verbroken, waarna zuurstof de ketens onderling verbindt:
Hierdoor wordt de lijnolie van een vloeibare monomeer tot een taaie, onoplosbare polymeer. De lijnolie droogt dus niet.
 Rauwe lijnolie bevat een gering percentage fosfolipiden, de zgn. slijmstoffen, die bij opslag door opneming van vocht overgaan in een slijmerige massa, welke naar de bodem zakt en als lijnoliedroes of zaksel ( 'foots') bekendstaat. Om deze te verwijderen, wordt rauwe lijnolie meestal geraffineerd met alkali (loog of waterglas), waardoor tevens het zuurgetal wordt verlaagd. Deze olie is in het bijzonder geschikt voor de bereiding van 'standolie'. Het 'drogen' van lijnolie kan worden versneld door hierin loodglit (loodoxide) of bruinsteen (mangaanoxide) door langdurige verhitting op te lossen (gekookte lijnolie, geschikt voor grondverven). Tegenwoordig voegt men in olie oplosbare siccatieven toe. Door verhitting gedurende langere tijd en op hogere temperatuur ontstaat lijnolie-standolie, kortweg standolie, een grondstof voor de standolieverven (toplaagverven).
 Lijnolie, die vroeger het belangrijkste bindmiddel voor de verf- en lakindustrie was, heeft deze plaats in de moderne verftechnologie meer en meer moeten afstaan aan synthetische producten (alkydhars), waarvan echter weer vele afgeleid zijn van lijnolievetzuren.



"lijnolie," Encarta® - Encyclopedie 2000 - Winkler Prins. © 1993-1999 Microsoft Corporation/Elsevier. Alle rechten voorbehouden.

[Danielle]

En wat wil je daar nu mee zeggen, Willem? Dat 't niet gezond is lijnzaadolie te eten?  
En waarom eet jij het dan, Christiaan?