Overbevolking van mensen en van landbouwdieren

[Stijn Bruers]

Als we kijken naar de drie voetafdrukken (de koolstofvoetafdruk, watervoetafdruk en ecologische voetafdruk), dan blijkt dat de menselijke activiteit telkens het draagvlak van de aarde overschrijdt. Maar als we de voetafdrukken van dierlijke producten vergelijken met die van plantaardige alternatieven, dan zien we dat de veeteelt een heel grote bijdrage levert in onze milieu-impact. Dat komt omdta we veel dieren kweken die veel energie, water, land en grondstoffen vereisen en die veel afval produceren.
We kunnen niet alleen van menselijke overbevolking spreken, maar ook van een overbevolking van landbouwdieren. Hier is waarom...

Er zijn twee gigantisch grote problemen. Ten eerste is er de diepe kloof tussen arm en rijk: een ernstige onrechtvaardigheid in de menselijke samenleving. Niemand mag sterven aan extreme armoede. Ten tweede is er de massale uitsterving van dier- en plantensoorten. Dit is een ecologische crisis; geen dier- op plantensoort mag uitsterven door toedoen van de mens. Daarom moeten we menselijke gelijkwaardigheid (rechtvaardigheid) respecteren zonder het ecologisch draagvlak van de aarde te overschrijden. Iedereen dezelfde rijkdom geven als een gemiddelde Belg is ecologisch niet duurzaam.
We kunnen dit wiskundig voorstellen als volgt
A = B x C x D < E
A is de Aanslag op de Aarde (ecologische impact)
B is de Bevolking
C is de gemiddelde Consumptie van een mens
D is de gemiddelde Druk van een consumptie
E is het Ecologisch draagvlak
We hebben twee uitdagingen
1) A < E, anders sterven er soorten uit
2) C rechtvaardig verdelen (volgens rechtvaardigheidstheorieën zoals die van John Rawls)

Momenteel is reeds A > E, want er sterven soorten uit, en de ecologische-, water- en koolstofvoetafdrukken zijn hoger dan wat de aarde te bieden heeft. Probleem is dat als we C rechtvaardig verdelen door arme mensen een gelijke welvaart te geven als de rijke mensen, de gemiddelde C stijgt zodat A nog groter wordt. Het milieutechnologische verhaal focust op de factor D (efficiëntere wagens,...).
Maar technologische ontwikkeling is niet voldoende om beide dringende problemen op te lossen, want de vereiste technologie moet biologisch-fysisch mogelijk, financieel-economisch haalbaar, ecologisch duurzaam, ethisch verantwoord, en zeer snel beschikbaar zijn. Aan die voorwaarden is momenteel niet voldaan.
Daarom moeten we ook focussen op de factoren B en C. Dus B en C zijn te hoog, dus hebben we overBevolking en overConsumptie. Overconsumptie en overbevolking aanpakken is ook noodzakelijk, want er zijn te veel mensen die te veel luxe kopen.
Maar kijken we naar C, de gemiddelde ecologische impact van een persoon ten gevolge van diens consumptie, dan zien we dat de veeteelt de grootste factor daarvan is (volgens het FAO is de veeteelt waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van het uitsterven van soorten). Voor een gemiddelde Belg is de voetafdruk ten gevolge van de consumptie van dierlijke producten hoger dan voor een andere consumptiecategorie (verwarming, mobiliteit,...). Dus het beste wat een Belg kan doen voor het milieu, is veganist worden (dat is nog beter dan bv. een passiefhuis bouwen of overschakelen op groene stroom of de auto wegdoen en alles met openbaar vervoer doen of overal spaarlampen plaatsen of nooit meer met het vliegtuig reizen of...). Veganisme (en ook vegetarisme als je niet te veel kaas eet) is de nummer 1 milieutip. Het bespaart het sterkste op de ecologische voetafdruk, en hetzelfde geldt voor bv. de watervoetafdruk.
Eigenlijk wil dat zeggen dat er te veel landbouwdieren zijn (de biomassa van alle landbouwdieren tezamen is groter dan de totale biomassa van alle 6,7 miljard mensen). Die miljarden koeien, varkens, kippen en andere veedieren verbruiken veel energie, water, grondstoffen en ze gebruiken veel land. En ze produceren veel afval (mest, methaan).
Dus...
overbevolking 1: te veel mensen (te hoge B)
overbevolking 2: te veel landbouwdieren in de veeteelt (te hoge C)

de oplossingen zijn eigenlijk supersimpel:
oplossing 1: minder geboortes (door het creëren van rechtvaardige voorwaarden voor een vrijwillige zwangerschapsbeperking)
oplossing 2: minder vleesconsumptie (vlees en zuivel vervangen door plantaardige alternatieven)

[B@ñ@ñenschuimpje]

Ik heb al die hoogdraverij maar even overgeslagen, en kom uit bij je conclusie:

de oplossingen zijn eigenlijk supersimpel:
oplossing 1: minder geboortes (door het creëren van rechtvaardige voorwaarden voor een vrijwillige zwangerschapsbeperking)
oplossing 2: minder vleesconsumptie (vlees en zuivel vervangen door plantaardige alternatieven)

En dan vraag ik: Supersimpel? Ja, als je een dictatuur voorstaat misschien. Maar in een 'normaal' functionerende democratie lijkt mij oplossing 1 ondenkbaar (maar misschien kan je een idee geven wat je er onder verstaat, hoe je dat voor je ziet), en oplossing 2 is ook erg moeilijk (zo niet onmogelijk onder de huidige partijpolitieke omstandigheden) te sturen.
Wist je dat het supersimpel is om van je schulden af te komen? Gewoon een fors bedrag op je bankrekening laten overschrijven.

[Wombat]

Minder vleesconsumtie is m.i. niet zo ingewikkeld: gewoon een vette accijns op vlees, dan wordt het vanzelf te duur voor veel mensen en dan zullen ze naar goedkopere, gezondere, lekkere alternatieven gaan zoeken.

[B@ñ@ñenschuimpje]

Natuurlijk, maar daar geldt dus ook voor: dat is absoluut niet haalbaar in de politieke realiteit van nu (en nog een boel komende jaren). Misschien dat er op den duur een politieke weg mogelijk is, als de producent gedwongen wordt alle kosten (dus ook de indirecte kosten van ontbossing, CO2-compensatie, en weet ik wat nog meer) op het bordje van de consument te leggen, en uiteraard het waanzinnige Europese subsidiebeleid voor de landbouwsector wordt afgeschaft.

[karl]

Omdat het zo belastend is voor het milieu en men de mond vol heeft over ecologische belastingen zou het inderdaad logisch zijn.
Ik vrees echter dat weinig politieke partijen hiertoe bereid zijn: sommige houden rekening met de achterban van landbouwers en van de vleesindustrie in het algemeen.
Ook de consument-kiezer zou hoge vleesprijzen niet prettig vinden.
Het vraagt heel wat politieke moed.
Veel valt ook te zeggen voor het ontwikkelen van lekkere én goedkope vleesvervangers.

[Stijn Bruers]

Ik heb al die hoogdraverij maar even overgeslagen, en kom uit bij je conclusie:

de oplossingen zijn eigenlijk supersimpel:
oplossing 1: minder geboortes (door het creëren van rechtvaardige voorwaarden voor een vrijwillige zwangerschapsbeperking)
oplossing 2: minder vleesconsumptie (vlees en zuivel vervangen door plantaardige alternatieven)

En dan vraag ik: Supersimpel? Ja, als je een dictatuur voorstaat misschien. Maar in een 'normaal' functionerende democratie lijkt mij oplossing 1 ondenkbaar (maar misschien kan je een idee geven wat je er onder verstaat, hoe je dat voor je ziet),

Ik dacht aan wat we in Belgie enzo al wel wat doen: toegankelijkheid van goede anticonceptiva, onderwijs voor vrouwen, ontwikkelingskansen,... En ook werken aan een mentaliteitsverandering bij mannen en religieuze instanties (door campagnes). En zeker niet het geboortecijfer hier willen opkrikken omwille van vergrijzing ofzo.

[Stijn Bruers]

en oplossing 2 is ook erg moeilijk (zo niet onmogelijk onder de huidige partijpolitieke omstandigheden) te sturen.
Wist je dat het supersimpel is om van je schulden af te komen? Gewoon een fors bedrag op je bankrekening laten overschrijven.

Uit je schulden komen is niet zo simpel, want ik kan geen fors bedrag op mijn rekening laten zetten. Maar veganisme is wel haalbaar, mits een goede beschikbaarheid van plantaardige alternatieven (zoals nu hier het geval is). Zelfs de domste armste sukkelaar die nog wel vlees kan eten, is in staat om veganistisch te leven. En als we vlees gaan belasten en de ontwikkeling van plantaardige eiwitbronnen gaan ondersteunen, maken we het die sukkelaar nog gemakkelijker.

[B@ñ@ñenschuimpje]

en oplossing 2 is ook erg moeilijk (zo niet onmogelijk onder de huidige partijpolitieke omstandigheden) te sturen.
Wist je dat het supersimpel is om van je schulden af te komen? Gewoon een fors bedrag op je bankrekening laten overschrijven.

Uit je schulden komen is niet zo simpel, want ik kan geen fors bedrag op mijn rekening laten zetten. Maar veganisme is wel haalbaar, mits een goede beschikbaarheid van plantaardige alternatieven (zoals nu hier het geval is). Zelfs de domste armste sukkelaar die nog wel vlees kan eten, is in staat om veganistisch te leven. En als we vlees gaan belasten en de ontwikkeling van plantaardige eiwitbronnen gaan ondersteunen, maken we het die sukkelaar nog gemakkelijker.

Ik geloof niet dat je me begrijpt. Uiteraard is het op individueel niveau heel wel haalbaar om veganistisch te leven. Desondanks schakelt men niet massaal op veganisme over, er is dus meer aan de hand - op grote schaal. Ik durf zelfs te stellen dat het op individueel niveau niet eens zo supersimpel is als jij stelt, men is gewoon gewend aan vleesconsumptie, en wil dat niet opgeven. Dus hoe jij er een oplossing in ziet, dat begrijp ik vooralsnog echt niet. Zoals jij dat brengt is het niet meer dan een leuk theorietje, waar geen praktijk aan vast te knopen is.

[B@ñ@ñenschuimpje]

Ik dacht aan wat we in Belgie enzo al wel wat doen: toegankelijkheid van goede anticonceptiva, onderwijs voor vrouwen, ontwikkelingskansen,... En ook werken aan een mentaliteitsverandering bij mannen en religieuze instanties (door campagnes). En zeker niet het geboortecijfer hier willen opkrikken omwille van vergrijzing ofzo.

Een handhaving van de status quo dus eigenlijk? En hoe wil je de paus op andere gedachten gaan brengen?

[Eelco]

We kunnen dit wiskundig voorstellen als volgt
A = B x C x D < E
A is de Aanslag op de Aarde (ecologische impact)
B is de Bevolking
C is de gemiddelde Consumptie van een mens
D is de gemiddelde Druk van een consumptie
E is het Ecologisch draagvlak
We hebben twee uitdagingen
1) A < E, anders sterven er soorten uit
2) C rechtvaardig verdelen (volgens rechtvaardigheidstheorieën zoals die van John Rawls)

Is deze formule differentieerbaar en wat zijn de nulpunten? 

[Stijn Bruers]

Ik dacht aan wat we in Belgie enzo al wel wat doen: toegankelijkheid van goede anticonceptiva, onderwijs voor vrouwen, ontwikkelingskansen,... En ook werken aan een mentaliteitsverandering bij mannen en religieuze instanties (door campagnes). En zeker niet het geboortecijfer hier willen opkrikken omwille van vergrijzing ofzo.

Een handhaving van de status quo dus eigenlijk? En hoe wil je de paus op andere gedachten gaan brengen?

Door hem blijven lastig te vallen... :-)
In onze regio's is het op z'n minst een handhaving van de status quo, ware het niet dat sommigen aan het pleiten zijn voor meer geboortes. Maar onze voetafdruk is zo hoog, dat we eigenlijk nog meer aandacht moeten besteden, niet enkel aan consuminderen, maar ook aan minder zwangerschappen. Want de menselijke milieu-impact (en dus de bevolking) moet zo snel mogelijk dalen, en niets zegt dat ons vruchtbaarheidscijfer niet nog lager kan. in Italie hebben ze bv vruchtbaarheidscijfer van 1,2 kinderen per vrouw, en dat zou beter zijn dan onze 1,6 (dat overigens opnieuw aan het stijgen is). We zouden er moeten bij stilstaan dat de keuze voor een extra kind eigenlijk een serieuze verhoging (50% stijging) is van de eigen voetafdruk.