Toevallig stond er gisteren artikel over dit onderwerp op de wetenschapspagina van het Rotterdams Dagblad. Helaas staat het (nog?) niet online, dus ik typ het wel ‘even’
over…
Melkallergie ligt aan vooroudersMensen die geen zuivel kunnen verwerken hebben wellicht voorouders van buiten Europa. Hun voorvaderen leefden in extreem warme of koude plaatsen waar het onmogelijk is om een kudde koeien te houden. Dat blijkt uit een groot Amerikaans onderzoek.Door Peter de Jaeger“Barre klimaten en gevaarlijke veeziektes beperken de kans op een gezonde veehouderij en sus de beschikbaarheid van melk. Mensen hebben zich hieraan aangepast”, zegt evolutionair ioloog Paul Sherman, hoogleraar neurobiologie aan de Cornell Universiteit in Ithaca, New York. “Het is een spectaculair voorbeeld van de invloed van cultuurgebruiken op de biologische evolutie”.
Hoewel alle pas geboren zoogdieren opgroeien met moedermelk, is de mens de enige soort die als volwassene nog steeds melk drinkt, maar lang niet iedereen kan melk verdragen. De meerderheid van de mensheid, ruim 60%, stopt namelijk na verloop van tijd met de productie van lactase, het enzym dat nodig is om melk te verteren.
Ontbreekt dit enzym dan krijgen ze na een half uur last van maagkrampen, benauwdheid, een opgeblazen gevoel en diarree. Mensen uit het noordelijk deel van Europa blijven dit onmisbare enzym echter wel aanmaken. Zij eten zonder problemen hun levenlang zuivelproducten.
Waar komt dit verschil vandaan, zo vroegen de Amerikaanse onderzoekers zich af. Ze bestudeerden gegevens van 270 inheemse volkeren in Afrika en Eurazië, verspreid over 39 landen, van Zuid-Afrika tot Groenland. Gemiddeld is 61% allergisch voor lactose of melksuiker.
Dat percentage varieert van 2 procent in Nederland tot 100 % in Zambia. Sherman en collega’s vonden dat de melkintolerantie afneemt bij een hogere breedtegraad. Hij neemt toe bij een stijgende temperatuur, voorla daar war het lastig is om een veestapel veilig en economisch rendabel te houden.
Opvallend is dat in delen van Afrika en het Midden-Oosten dertien lactose tolerante populaties leven tussen bevolkingsgroepen die niet tegen melk kunnen. “Meest waarschijnlijke verklaring is nomadisme”, zegt Sherman. De groepen die wel melk kunnen verteren verplaatsen zich sinds oudsher elk seizoen. Hun nomadenbestaan stelde hen in staat geschikt voer te vinden voor hun vee en extreme temperaturen te mijden. Doordat deze groepen kleine kuddes hielden en steeds rondtrokken, werd de kans op dierziekten kleiner.
In Noord-Amerika is circa een kwart van de bevolking (30 tot 50 miljoen mensen) melkintolerant. Dat aandeel omvat driekwart van de Afroamerikanen en indianen plus 90% van de Aziatische Amerikanen. Noodgrepen als enzymtabletten of –druppels of consumptie van lactosearme zuivel kunnen de symptomen verminderen.
Sherman: ”Volwassenen met wortels in Europa kunnen ongestoord melk drinken. Reden is dat hun voorouders succesvolle veeboeren waren en hun genen met daarin het enzym lactase hebben doorgegeven aan de volgende generaties.”
De vondst is een steun in de rug voor tegendraadse voedingswetenschappers die beweren dat melk net goed is voor elk. Immers, de meerderheid van de volwassenen in de wereld kan geen melk drinken en dus is melk geen essentieel onderdeel van ons dieet, zo luidt hun redenering.
Melk zou zelfs slecht zijn voor de gezondheid. Het tv programma Radar liet onlangs twee vertegenwoordigers van deze stroming uitgebreid aan het woord. Walter Willett van Harvard universiteit zegt dat vrouwen die meerdere glazen melk per dag drinken geen lager risico lopen op een botbreuk dan vrouwen die geen melk drinken.
Uit eigen onderzoek concludeert hij dat we al genoeg calcium binnenkrijgen via de rest van onze voeding. “als we de kans op botbreuken willen verlagen kunnen we beter de koe mee uit wandelen nemen,” zegt hij. “beweging is veel beter voor sterke botten.”
Collega Colin Campbell gaat nog een stapje verder en zegt dat melkconsumptie juist zorgt voor zwakke beenderen. “De dierlijke eiwitten in de zuivel onttrekken calcium uit onze botten,” beweert hij glashard. Die ontkalking zou komen door de aanmaak van zuren, ontstaan bij vertering van melkeiwitten, die vervolgens moeten worden geneutraliseerd en afgevoerd via de urine.
De Wageningse hoogleraar Gert Jan Schaafsma pareert deze boude bewering. “Uit alle recente onderzoeken blijkt dat eiwitconsumptie totaal geen invloed heeft op de botsterkte. Als we geen melk zouden drinken wordt het erg lastig voor ons om aan het nodige calcium uit andere voeding te geraken.”
314 Reacties
152158 Gelezen