http://www.trouw.nl/zorgengezondheid/artikelen/1059974462560.html Gratis aanmelden, dan kun je het hele artikel lezen.
Boek / De wereld van proefdieraap Harukidoor Femke Rongen
2003-08-04Dichter en wetenschapper Jan Lauwereyns (1969) kroop voor zijn eerste roman Monkey Business in de huid van een laboratoriumaap en ervaarde het leven in de kooi. Wakker worden in ontlasting, een strakke metalen ketting om de nek, het gekrijs van andere apen, hevige stank van rottend eten en de zoveelste spuit in de billen. Welkom in de wereld van proefdieraap Haruki.
Het idee voor een boek vanuit het perspectief van een proefdier ontstond na vier jaar gewerkt te hebben aan een neurologisch laboratoriumonderzoek in Tokio. De schedels van apen werden blootgelegd en voorzien van een helm van cement. Langs een gaatje in de schedel werden elektroden binnengebracht om hersenactiviteit te meten terwijl de apen doelgerichte oogbewegingen maakten. Maar na lang twijfelen brak het moment aan dat Lauwereyns niet meer met apen wilde werken. De Vlaming stapte uit het onderzoek en schreef met behulp van zijn onderzoeksresultaten en aantekeningen het verhaal over het leven in een laboratorium.
,,Dag in dag uit verzorgde ik hetzelfde aapje. Ik gaf hem eten en veegde zijn stront op. Ik sprak in een Antwerps dialect tegen hem. En hij babbelde terug. Op den duur kreeg ik een emotionele band met het aapje, zoals je die ook met een huisdier kunt hebben. Ik stelde me hem voor als klein mensje, met gedachten en een bewustzijn. Vanaf dat moment was het een kleine stap om te bedenken dat zo'n aapje ook een kijk op de wereld heeft en betekenis geeft aan alles wat hij ziet.''
,,Ik verbeeldde me dat ik in de kooi zou zitten. Ik heb die kooi vaak schoongemaakt en weet hoe die er van binnen en buiten uitziet. Ik stelde me voor hoe ik me zou voelen als ik alles meemaakte wat het aapje Haruki meemaakte. Dat lukte me bij momenten -dat waren geen aangename momenten.''
Haruki filosofeert veelvuldig over zijn eigen lot en het nut van de onderzoeken die hij ten behoeve van de medische wetenschap moet ondergaan. Zijn hoofd wordt vastgeschroefd. Vervolgens moet hij gericht kijken naar het middelpunt op een scherm en tegelijkertijd een object in de rand van zijn gezichtsveld onthouden om daar later naar te kijken. Alleen als hij voldoet aan de verwachtingen van de 'witte jassen' kreeg Haruki wat water te drinken. Uit frustratie springt de deerniswekkende aap de hele dag in het rond. Tot hij er letterlijk bij neervalt. Eenmaal uitgeput slaat de dagelijkse sleur van stress, angst en pijn toe. Alleen herinneringen aan de onbevangen kindertijd in de jungle met zijn moeder verzachten de dagelijkse onrust.
......
Monkey business Jan Lauwereyns
Uitgeverij Meulenhoff
ISBN: 9029073780
Prijs: € 16,50